IGRA= Interferon-Gamma Release Assay
TB-IGRA یک تست تشخیص مورد تأیید FDA در تشخیص عفونت فعال و نهفته مایکو باکتریوم توبرکولوز می باشد. در این تست از پروتئین های ESAT_6 ،CFP_10 ، TB7.7 برای تحریک سلول های موجود در خون هپارینه استفاده می شود. با اندازه گیری انترفرون گاما با روش الایزا پاسخ های اختصاصی invitro به عفونت مایکو باکتریوم توبرکولوز سنجیده می شود.
این تست با گونه های محیطی مایکوباکتریوم و یا متعاقب واکسیناسیون BCG مثبت نمی شود و در این روش پاسخ ایمنی اختصاصی برای TB ارزیابی می شود.
مزایای تستTB-IGRA بر اساس شواهد:
- عدم تاثیر از واکسیناسیون قبلی BCG← کاهش موارد درمان غیر لازم بیمارانی که تست پوستی آنها مثبت کاذب بوده است.
- حساسیت بالا در بیماران روماتیسمی
مزایای استفاده از: TB-IGRA
1- TB-IGRA در شناسایی افرادی که به سمت بیماری TB فعال پیشرفت خواهند کرد، به طور قابل توجهی دقیقتر از TST یا همان PPD است.
2- اختصاصیت (specificity) این تست بیش از 99% می باشد و تقریبا" احتمال جواب های مثبت کاذب وجود ندارد.
3- TB-IGRA به طور قابل توجهی حساستر از TST است، به طوری که نیمی از افرادی که در TST تشخیص داده نمی شوند، با این روش شناسایی می شوند.
4- این تست در بیماریهای روماتولوژیک دارای حساسیت بالایی می باشد.
5- دارای عملکرد اثبات شده در بیماران تحت درمان با داروهای سرکوبگر ایمنی (متوترکسات، کورتیکواستروئیدها، مهارکننده های TNF-α) می باشد.
6- تنها با یک نوبت ویزیت انجام می شود و نیاز به تستهای پیگیری (follow-up) غیر ضروری وجود ندارد.
7- امکان سنجش همزمان پاسخ به چند نوع آنتی ژن وجود دارد.
8- جوابهای قابل تکرار می باشند و در نتایج آن سوگیری و خطای مشاهده گر کمتر است. دقت این تست تحت تأثیر واکسن BCG قبلا" استفاده شده قرارنمی گیرد و برای تستهای مکرر ایده آل است.
این تست در موارد متعدد بالینی و بهداشت عمومی کاربرد دارد:
1- افراد تحت درمان داروهای سرکوبگر ایمن
2- افراد در تماس با فرد مبتلا به TB
3- دانشجویان و افراد شاغل در health-care
4- کارکنان ارتش
5- مسافران و افراد تازه مهاجرت کرده
6- مصرف کنندگان داروهای تزریقی
7- افراد مبتلا به HIV/AIDS
8- زندانیان و کارکنان زندان ها
کرایتریای تفسیر برای TB-IGRA:
- نتیجه مثبت نشاندهنده حضور سلولهای T اختصاصی آنتی ژن TB درخون محیطی بیمار و احتمال بالای (Latent TB Infection) LTBI می باشد.
- نتیجه منفی نشان می دهد که سلولهای T بیمار ممکن است با فیتوهماگلوتینین بطور غیر اختصاصی فعال شود (کنترل مثبت)، اما سلولهای T اختصاصی TB در نمونه خون حضور ندارند.
- نتیجه غیرقطعی ممکن است نشاندهنده خطای تکنیکی و یا وضعیت ایمنی فرد باشد. البته نتایج غیرقطعی، تنها حدود 4 درصد نتایج را تشکیل می دهند.
این تست به واسطه جمع آوری خون کامل در سه لوله مخصوص انجام می پذیرد. این لوله ها شامل لوله آنتی ژن، میتوژن و نیل (Nil) هستند. لوله ها در دمای 37 درجه سانتیگراد به مدت 16 تا 24 ساعت انکوبه می شوند و پس از این مدت غلظت γ-INF پلاسما به روش الایزا اندازه گیری می شود.
در طی دو دهه اخیر روش های مختلفی شامل اندازه گیری مارکرهای شیمیایی و پارامترهای سونوگرافی و همچنین ترکیب این دو با هم، برای غربالگری سندرم داون ابداع شده است، اما به علت اشکالات موجود در این روش ها، دانشمندان همیشه به دنبال یافتن روش هایی بهتر بودند. بزرگترین ایراد در روش های سنتی غربالگری، در صد بالای نتایج مثبت کاذب و منفی کاذب و در مورد آزمایش های تائیدی، احتمال سقط جنین به علت تهاجمی بودن روش نمونه گیری است. نتیجه مثبت کاذب یعنی در عین حالی که بیماری وجود ندارد جواب تست مثبت می شود. جواب منفی کاذب یعنی در حالی که بیماری وجود دارد نتیجه تست منفی است.
در سال 1997 دانشمندان به وجود DNA جنین در خون مادر پی بردند. این کشف مهم، اساسی شد برای ظهور روش های غیر تهاجمی تشخیص سندرم داون. بالاخره موفقیت واقعی در سال 2008 حاصل شد زمانی که محققین، قدرت تشخیص اختلالات کروموزومی جنین را با استفاده از روش تعیین توالی DNA جنین در خون مادر با درستی حدود 100 در صد به اثبات رساندند.
اصول این روش بر پایه اندازه گیری DNA آزاد در جنین در خون مادر است که از سلول های جفت آزاد می شوند.
صاجب نظران، این کشف را یک انقلاب در روش های تشخیصی دوران بارداری می دانند و پیش بینی می کنند که در آینده نزدیک تست های مبتنی بر آن، به صورت کامل جایگزین روش های سنتی غربالگری گردد.
مطالعاتی که اخیراً گزارش شده است میزان تشخیص این روش را برای تریزومی 21 به میزان 9/99 درصد نشان می دهد. این بدین معناست که با این آزمایش می توان 9/99 درصد از موازد سندرم داون را تشخیص داد. یعنی میزان منفی کاذب آن کمتر از 1/0 درصد است.
عمرDNA جنین که در خون مادر وجود دارد بسیار کوتاه بوده و بلافاصله بعد از تولد از خون مادر محو می گردد بنابراین بارداری های قبلی اثری در نتیجه تست ندارد.
باید توجه داشت که انجام این تست، نیاز به آزمایش آلفا فتوپروتئین را برای بررسی اختلالات رشد لوله عصبی جنین در سه ماهه دوم از بین نبرده و خانم باردار باید حتماً در هفته های 15 تا 20 باردار مجدداً به آزمایشگاه مراجعه کند.
اصولاً انتخاب بین تست های غربالگری که در آن احتمال خطا بالاست و روش های تهاجمی (آمنیوسنتز یا CVS ) که احتمال سقط جنین را به همراه دارند برای زنان باردار کار دشواری است اما ظهور این روش های جدید، تصمیم گیری را آسان تر کرده است.
• غیر تهاجمی بودن: برای انجام آزمایش فقط به چند سی سی از خون مادر احتیاج است. • حساسیت و صحت بالای تست: (بیشتر از 99/9 درصد) • تشخیص زود هنگام: آزمایش از هفته 10 باردار قابل انجام بوده و این زمان به تصمیم گیری بهتر کمک می کند. • جوابدهی سریع: جواب آزمایش طی 10 روز آماده می شود.
• به کاربردن این تست در مورد بارداری های پر خطر مانند زنان باردار بالای 35 سال و کسانی که نتیجه پر خطر (مثبت) در روش های غربالگری رایج داشته اند. • کاربرد این تست برای کسانی که از نحوه نمونه گیری روش های تهاجمی وحشت دارند. • انجام تست برای زنانی که نمی توانند خطر سقط در روش های تهاجمی را بپذیرند. • انجام آمنیوسنتز در مورد کسانی که نتیجه مثبت در تست NIPT داشته اند. • انجام آزمایش آلفافتوپروتئین در سه ماهه دوم برای بررسی اختلالات رشد لوله عصبی جنین. به خاطر داشته باشید که اکثر نوزادان سالم به دنیا می آیند.
برای هر خانم باردار به طور کلی احتمال داشتن فرزندی با نقایص مادرزادی وجود دارد.اگرچه این احتمال خیلی زیاد نیست اما با انجام تست های غربالگری می توان تا حد زیادی به میزان واقعی این احتمال پی برد. نقایصی که در تست های غربالگری دوران بارداری بررسی می شوند عبارتند از: اختلالات کروموزومی از قبیل سندرم داون و تریزومی 18 و تریزومی 13. اختلالات ساختمانی از قبیل نقص باز لوله عصبی (ONTD)1 و نقایص قلبی. سندرم داون یک اختلال کروموزومی مادرزادی می باشد. شخصی که سندرم داون دارد علاوه بر اینکه دارای چهره مشخص و متفاوتی می باشد دچار ناتوانی در یادگیری و مشکلات پزشکی نیز هست.هیچ درمانی برای سندرم داون وجود ندارد و تا آخر عمر همراه فرد می باشد. شخصی که سندرم داون دارد در واقع کروموزوم شماره 21 او به صورت 3 تایی (تریزومی) است. شیوع سندرم داون در حدود 1 به 800 در بارداریها است. هر شخصی ممکن است نوزادی با سندرم داون داشته باشد اما هرچه سن مادر بیشتر باشد خطر داشتن چنین نوزادی بیشتر می شود. به طور مثال برای یک زن 20 ساله احتمال به دنیا آوردن بچه ای با سندرم داون 500/1 است. این احتمال برای یک زن 35 ساله 270/1 خواهد بود. به هر حال اکثر نوزادان مبتلا به سندرم داون از زنان جوان متولد می شوند به خاطر اینکه تعداد زایمان ها در این سنین بیشتر است. سندرم داون در دوران بارداری از طریق تست های غربالگری و تشخیصی قابل شناسایی می باشد. غربالگری سه ماهه اول بارداری یک تست ترکیبی شامل آزمایش خون مادر و سنوگرافی است. این غربالگری میتواند به عنوان قسمتی از یک آزمایش ترکیبی و یا مرحلهای از یک روش غربالگری باشد. غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بین هفته 11 تا 13.6 بارداری قابل بوده و به وسیله آن ریسک سندرم داون (تریزومی 21) و تریزومی 13 و 18 محاسبه میگردد. این روش تشکیل شده از یک آزمایش خون، که طی آن دو ماده PPAP-A و free hCG در خون مادر اندازهگیری میشود و انجام سنوگرافی. در سنوگرافی، تجمع مایع پشت گردن جنین یا 2NT اندازهگیری میشود.در واقع در این قسمت ممکن است علامتی برای بروز سندرم داون و یا تریزومی 18 باشد. مجموع نتایج NT، آزمایش خون مادر و سن مادر با یکدیگر تفسیر شده و یک ریسک عددی بدست میآید که بر اساس آن میتوان تصمیم گرفت که قدم بعدی چیست. در غربالگری سه ماهه اول بارداری قدرت تشخیص سندرم داون در حدود 84% است یعنی با استفاده از آن 84% موارد سندرم داون را میتوان تشخیص داد و 16%موارد بدون تشخیص مانده و نوزادان، بیمار به دنیا میآیند.وقتی که ضخامت NT افزایش دارد، جنین ممکن است نقص قلبی یا شرایط ژنتیکی دیگری داشته باشد در این شرایط پزشک شما ممکن است آزمایشات تکمیلی دیگری در هفته 20 بارداری برای شما پیشنهاد کند.
نتایج بدست آمده برای غربالگری سه ماهه اول و سه ماهه دوم میتواند به صورت ترکیبی به کار برده شود تا قدرت تشخیص سندرم داون افزایش پیدا کند.در این صورت قدرت تشخیص سندرم داون به بیشتر از 90% میرسد.نتیجه نهایی، تا انجام و تکمیل آخرین مرحله (تست کوآد) آماده نمیشود. در واقع سنوگرافی و آزمایش خون مرحله اول در بین هفته 11 و 14 بارداری و آزمایش خون مرحله دوم بین هفته 15 تا 18 صورت میگیرد. از مزایای این روش میتوان به پایین بودن مثبت کاذب4 این تست و قدرت تشخیص بالای آن حدود 92% اشاره کرد.
در این روش ابتدا غربالگری سه ماهه اول انجام میشود و براساس نتایج غربالگری سه ماهه اول، خانمهای باردار به سه دسته ریسک بالا، ریسک متوسط و ریسک پایین تقسیم میشوند.زنان با ریسک بالا برای انجام CVS5 فرستاده میشوند. آنهایی که ریسک پایین دارند احتیاجی نیست که تست غربالگری یا تشخیصی دیگری در موردشان اجرا شود و فقط زنانی که دارای ریسک متوسط باشند، کاندید انجام غربالگری مرحله دوم (کوآد) هستند.
این تستها میتوانند وجود نقص جنین را به طور یقین نشان دهند و در واقع تستهای غربالگری را رد و یا تأیید میکنند. استفاده از تستهای تشخیصی از قبیل آمنیوسنتز ریسک سقط جنین را به همراه دارد به همین دلیل اینگونه روشهای تهاجمی با وجود دقیق بودنشان به همه زنان باردار پیشنهاد نمیشود. تستهای تشخیصی موقعی پیشنهاد میشود که ریسک بالای سندرم داون در تست غربالگری گزارش شود. اگر نتایج غربالگری نشان دهنده ریسک بالا باشد تستهای زیر انجام میشود 1- آزمایش مولکولی و غیر تهاجمی cell free DNA(NIPT): برای آگاهی در مورد این تست به بروشور مربوطه مراجعه کنید 2- CVS: در این روش مقادیر کم سلولهای جنین از روی جفت بوسیله ابزار مخصوصی از راه دهانه رحم گرفته میشود. این کار، گاهی با استفاده از سرنگ و از طریق دیواره شکم و مراقبت با استفاده از سنوگرافی انجام پذیرفته، سپس برروی سلولهای بدست آمده آزمایش صورت میگیرد. 3- آمنیوسنتز: در این تست مقدار کمی از مایع آمنیوتیک که حاوی تعدادی سلول جنینی است، بوسیله سرنگ و با مراقبت از طریق سنوگرافی گرفته میشود. این تست در هفتههای 16 تا 20 بارداری انجام میشود. لازم به ذکر میباشد که با انجام CVS و آمنیوسنتز حدود 1 درصد خطر از دست رفتن وجود دارد، اگرچه ریسک CVS بیشتر است
روشی است غیر تهاجمی که جهت تشخیص باکتری عامل مولد زخم معده و دوازدهه ، هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori) و یا سنجش روند درمان در مبتلایان به این باکتری مورد استفاده قرار می گیرد .
هلیکوباکتر پیلوری ، یک باسیل گرم منفی خمیده و به شدت متحرک است که در بین لایه های مخاطی معده و گاهی در دوازدهه و مری یافت می شود. آنچه که موجب توجه خاص به این باکتری شده است این است که آنرا عامل زخم معده و عوارض بعد از آن می دانند. آلودگی با این میکروب با سن و موقعیت جغرافیایی در ارتباط است و تفاوتی بین زنان و مردان از این نظر وجود ندارد. در بیشتر جوامع الودگی در دوران طفولیت اتفاق می افتد در کشور های در حال توسعه 70% افراد تا سن 10 سالگی و تقریبا 100% افراد تا سن 20 سالگی آلوده هستند . آلودگی الزاما به معنی زخم معده نیست بلکه تحت شرایطی فعالیت شدید باکتری باعث ترشح موادی که برای بافت انسان سمی هستند شده و علائمی نظیر تهوع ، درد در ناحیه فوقانی شکم و استفراغ و تب می شود هفته ها بعد از این علائم اولیه گاستریت شدید بروز می کند که در صورت عدم تشخیص صحیح و درمان مناسب منجر به زخم اثنی عشر و معده می شود .گاستریت مزمن یکی از عوامل شناخته شده کارسینوم (سرطان ) معده است لذا فعالیت این باکتری یکی از عوامل سرطان معده نیز می باشد.
تشخیص:
وجود هلیکو باکتر پیلوری با روش های تهاجمی مانند اندوسکوپی و بیوپسی یا روش های غیر تهاجمی مانند روش های سرولوژیک (آزمایش خون) و یا تست تنفسی اوره تشخیص داده می شود.همه این روش ها دارای مزایا و معایبی هستند مثلا آندوسکوپی و بیوپسی هم تهاجمی و هم گران قیمت هستند. روش های سرولوژیک بسیار ارزان قیمت هستند ولی بعد از درمان 6 ماه تا 1 سال بعد نیز کمکان این تست ها مثبت باقی می مانند تست تنفسی اوره ارزان قیمت تر وغیر تهاجمی بوده و هم نتیجه ای صحیح و سریع به دست می دهد . برای انجام این تست فرد باید ناشتا بوده و به مدت 2 تا 3 هفته از دارو های ضد اسید و ضد زخم معده استفاده نکرده باشد. در آزمایشگاه به بیمار یک کپسول حاوی یک میکرو کوری اوره کربن ایزتپ 14 داده می شود . حدود 10 تا 15 دقیقه بعد هوای بازدمی فرد در کیسه مخصوص به نام کارت تنفسی جمع شده و با دستگاه مخصوصی از نظر وجود گاز کربنیک دارای کربن 14 مورد بررسی قرار می گیرد .
لازم به ذکر است با این روش مثبت شدن تست قطعا به معنی وجود هلیکو باکتر می باشد و منفی شدن آن در صورتی که تست یک تا سه ماه بعد از درمان صورت گرفته باشد به معنی درمان کامل واز بین رفتن کامل میکرب در معده می باشد .لذا سریعترین کم خطرترین و مناسب ترین تست از نظر تشخیص ابتلا و تشخیص درمان هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده و اثنی عشر) می باشد.
کربن 14 یک ماده رادیو اکتیو کم خطر می باشد به گونه ای که مصرف یک میکرو کوری از این ماده به منظور انجام UBT حتی در زنان باردار و اطفال مجاز تشخیص داده شده است.
مزایای آزمایش تنفسی اوره:
سریع: زمان آزمایش برای بیمار 10 دقیقه، جواب دهی 5 دقیقه.
ایمن: تنها تست تنفسی اوره دارای تاییدیه FDA کمیته امور داروهای گوارشی( GDAC) که صراحتاً استفاده از این تست را در کودکان و زنان باردار و شیرده مجاز شمرده شده است.
دقیق: اختصاصیت، حساسیت و ویژگی 100 %
محل واکنش فقط باکتریهای داخل مخاط معده (با باکتریهای حفره دهان و مری تداخلی ندارد پس جواب مثبت کاذب نمی دهد(
مشخص کردن باکتری هلیکوباکترپیلوری بصورت کمی و کیفی.
دستگاه تشخیص دهنده دارای کنترل کیفیت و کالیبراسیون روزانه و دقیق ترین در بین انواع دستگاههای موجود می باشد.
حساس به یک میلی مول Co2 نمونه بازدمی بیمار (قابلیت نگهداری کیسه بازدمی بیمار تا 6 ماه(
شرایط مورد نیاز برای انجام آزمایش:
حداقل ۶ ساعت ناشتایی قبل از انجام آزمایش
عدم مصرف انتی بیوتیک ها ، بیسموت طی ۴هفته قبل از انجام آزمایش
عدم مصرف داروهای مهار کننده پمپ پروتون مثل امپرازول ، آنتی اسیدها ، مهارکننده های رسپتور هیستامین مثل رانیتیدین ، فاموتیدیدن و سایمتیدین حداقل به مدت یک هفته
عدم استعمال دخانیات ۱ساعت قبل از انجام آزمایش
اگر تخمك لقاح يافته در هر جاي ديگري غير از داخل رحم جايگزين شود، بارداري نابجا يا خارج از رحم اتفاق مي افتد. حدود 50 درصد حاملگي ها به اينصورت پايان مي يابند.
در حالت عادي بعد از اينكه تخمك بارور مي شود به حركت خود كه از تخمدان شروع شده بود ادامه مي دهد تا از لوله به رحم برسد و بر روي ديواره حفره رحمي جايگزين شود. اگر به دلايل مختلف مثل تنگي لوله هاي رحمي بر اثر چسبندگي ناشي از عفونت يا جراحي هاي شكمي اين حركت متوقف شود، تخم لقاح يافته ممكن است در محل تنگي لانه گزيني كرده و به رشد خود ادامه دهد. از آنجا كه اكثر بارداريهاي خارج رحمي در يكي از لوله هاي رحم رخ مي دهند آنرا بارداري لوله اي نيز مي نامند. با احتمال بسيار كم ممكن است بارداري خارج رحمي در محلهاي ديگري نيز ديده شود. ساير مكان هاي احتمالي جايگزيني عبارتند از : تخمدان، دهانه رحم و يا بخش هاي ديگر شكم، در موارد نادر همراه با يك بارداري رحمي يك تخم ديگر نيز در جايي خارج از رحم جايگزين مي شود؛ البته اين اتفاق در IVF كه تخمكها بطور مصنوعي لقاح يافته و به داخل رحم تزريق مي شوند ديده مي شود.
هيچ راهي براي جابجايي محل تخم و انتقال و كاشتن آن در رحم وجود ندارد بنابراين تنها راه درمان ختم حاملگي است. اگر بارداري خارج رحمي به موقع تشخيص داده نشود و مورد درمان قرار نگيرد، با رشد سلولي و بزرگ شدن جنين احتمال پارگي لوله هاي رحمي وجود دارد. اين واقعه با درد شديد و خونريزي همراه است و يك اورژانس پزشكي محسوب مي شود. متاسفانه در چنين حالتي آسيب جدي يا از دست دادن كامل لوله رحمي اتفاق مي افتد. در اين شرايط اگر درمان سريع مقدور نباشد خونريزي شديد داخلي حتي منجر به مرگ نيز خواهد شد.
چه عواملي مي تواند خطر بارداري خارج رحمي را افزايش دهد؟
بارداري خارج رحمي در هر خانم در دوره فعاليت جنسي ممكن است رخ دهد، اما بعضي شرايط احتمال وقوع آنرا افزايش مي دهد.
در 10 سال گذشته، تعداد بارداري هاي خارج رحمي تقريبا سه برابر شده است و اگر شما شرايط زير را داشته باشيد اين احتمال بالا مي رود:
* بارداري بعد از بستن لوله ها (يك جراحي براي جلوگيري از باردراي دائم)
* انجام هر نوع عمل جراحي در ناحيه لگن. بخصوص اگر بعد از بستن لوله هاي رحمي با انجام يك جراحي ديگر اقدام به باز كردن آنها كرده باشيد اين خطر بسيار زياد است. با اين حال بعد از جراحي هاي كيست تخمدان و فيبروم، برداشتن آپانديس، يا حتي سزارين قبلي اين احتمال بالا مي رود.
* سابقه بارداري خارج رحمي
* اگر مادر شما حين بارداري شما داروي دي اتيل استيل بسترول يا DES مصرف كرده باشد.
* اگر در حين داشتن IUD باردار شده باشيد. معمولا IUD يك روش خوب جلوگيري از بارداري است و تا 99 درصد مانع از بارداري مي شود. نكته مهم اين است كه اثر جلوگيري آن در بارداري هاي داخل رحمي است. بنابراين وجود IUD باعث بارداري خارج رحمي نمي شود بلكه اگر قرار باشد بارداري خارج رحمي اتفاق بيافتد به احتمال كمتري از يك بارداري طبيعي مي تواند از آن جلوگيري كند.
* آسيب ديدگي لوله ها ناشي از ابتلا به عفونتهايي كه مي توانند موجب التهاب و عفونت لگن يا PID شوند. بيماريهاي مقاربتي بخصوص عفونت با كلاميديا و بيماري سوزاك حتي اگر علائم واضحي براي شما نداشته باشند ممكن است سبب درگيري لوله ها شوند.
* اگر قبلا تشخيص ناباروري براي شما داده شده و يا درمان شده ايد. از آنجا كه برخي از ناباروري ها به علت اختلال در لوله هاي رحم رخ مي دهند، در اينصورت شما نسبت به افراد عادي احتمال بيشتري براي بارداري خارج رحمي داريد.
* احتمال وقوع بارداري خارج رحمي در خانمهاي مسن تر بيشتر است. برخي مطالعات نشان مي دهد كه كشيدن سيگار و استفاده مرتب از دوش واژينال نيز اين خطر را افزايش مي دهند.
با ديدن چه علائمي بايد به بارداري خارج رحمي شك كرد؟
علائم بارداري خارج رحمي معمولا در هفته هاي 6 و 7 حاملگي توسط خانمهاي باردار كشف مي شوند، اگر چه برخي نيز اين علائم را حدود هفته چهارم دارند. در گروهي نيز بارداري خارج رحمي تا قبل از اينكه سونوگرافي سه ماهه اول بارداري انجام شود تشخيص داده نمي شود.
علائم ممكن است از فردي به فرد ديگر تفاوت داشته باشد و اين بستگي به محل قرار گيري تخم نيز دارد. بهترين حالت اين است كه بارداري خارج رحمي در مراحل اوليه و با كمترين علائم تشخيص داده شود تا از خطر پارگي لوله و خونريزي شديد جلوگيري بعمل آيد. با اين حال گاهي علائمي واضحي وجود ندارد. در بارداري خارج رحمي معمولا تستهاي خانگي حاملگي مثبت نمي شوند، بنابراين اگر ظن قوي به حاملگي داريد و حتي بعد از تاخير در پريود تست شما مثبت نشده است بهتر است براي انجام بررسي به پزشك مراجعه كنيد.
اگر هر يك از علايم زير را بخصوص در 12 هفته اول بارداري مشاهده كرديد فورا با پزشك خود تماس بگيريد:
* درد يا گرفتگي در ناحيه شكم يا لگن. معمولا درد ناگهاني، ثابت و شديد است اما ممكن است در اوائل بصورت گهگاه و متوسط باشد. ممكن است درد را فقط در يك سمت از شكم احساس كنيد و نيز مي تواند به قسمتهاي ديگر هم كشيده شود. احتمالا تهوع و استفراغ نيز به همراه دارد.
* درد بخش تحتاني شكم به هنگام لمس يا زماني كه سرفه مي كنيد يا در حين حركات روده ها و اجابت مزاج.
* خونريزي يا لكه بيني قهوه اي. ممكن است فكر كنيد كه پريود شده ايد بخصوص اگر انتظار بارداري نداشته باشيد. خونريزي ممكن است بصورت مداوم يا منقطع باشد.
* درد شانه در يك سمت بخصوص وقتي كه دراز مي كشيد بدليل پاره شدن لوله و تحريك صفاق در ناحيه اي بين سينه و شكم رخ مي دهد. اين علامت براي اقدام در جهت درخواست درمان سريع پزشكي بسيار مهم است.
* اگر لوله رحم پاره شود ممكن است ضعف، گيجي يا غش كردن بدليل از دست دادن خون و شوك نيز رخ دهد.
بارداري خارج رحمي چطور تشخيص داده مي شود؟
از آنجا كه امكان وجود بسياري از علايم فوق در يك بارداري طبيعي نيز هست، تشخيص بارداري خارج رحمي براي پزشك آسان نيست. بنابراين از روشهاي زير در تشخيص آن كمك گرفته مي شود:
آزمايش خون و اندازه گيري مقدار HCG در خون. در يك بارداري طبيعي مقدار گنادوتروپين جفتي انساني HCGبه سرعت افزايش مي يابد و اگر سطح HCG آن طور كه انتظار مي رود افزايش نيابد، به وجود نوعي بارداري غير طبيعي مشكوك مي شويم. در صورت وجود بارداري خارج رحمي، ممكن است سطح HCG افزايش يابد ولي در سونوگرافي، هيچ نشانه اي مبني بر بارداري درون رحم ديده نمي شود.
معاينه داخلي از طريق واژن. احتمالا دهانه رحم بسيار دردناك بوده و ممكن است در معاينه توده اي در ناحيه لوله ها و خارج از رحم لمس شود.
سونوگرافي. سونوگرافي راه خوبي براي تشخيص بارداري خارج رحمي است. ممكن است با سونوگرافي بتوان بارداري لوله اي را درون لوله فالوپ مشاهده كرد. پزشك ممكن است بدليل پارگي لوله يا خونريزي، مقداري خون در حفره شكم ببينيد و يا توده اي در ناحيه لوله فالوپ يا تخمدان قابل مشاهده باشد.
ممكن است حتي با نجام آزمايشات فوق تشخيص قطعي امكانپذير نباشد. گاهي در سقط نيز علائمي مشابه ديده مي شود. بنابراين ممكن است پزشك فرد را تحت نظر بگيرد يا درخواست لاپاروسكوپي نمايد. با استفاده از لاپاروسكوپي، بهتر مي توان بارداري خارج رحمي را تشخيص داد. برش هاي بسيار كوچكي در ناحيه ناف و بخش تحتاني شكم ايجاد مي شود و پزشك داخل شكم و اعضاي لگني را با وسيله كوچكي به نام لاپاروسكوپ مشاهده مي كند. با اين روش مي توان محل بارداري خارج رحمي را پيدا نمود.
بارداري خارج رحمي چطور درمان مي شود؟
روش درمان به زمان تشخيص و اينكه تشخيص چقدر قطعي باشد و همچنين به اندازه جنين و تكنيكهاي در دسترس بستگي دارد و هدف پزشك خارج كردن جنين و حفظ توانايي باروري است.
اگر بارداري به وضوح در خارج از رحم بوده و اندازه جنين هنوز كوچك باشد شايد بتوان از درمان دارويي استفاده كرد. درمان غير جراحي يك بارداري خارج رحمي بدون پارگي، استفاده از نوعي داروي ضد سرطان به نام متوتركسات است كه به صورت تزريق داخل وريدي در بيمارستان يا درمانگاه بيماران سرپايي، تجويز مي شود. متوتركسات تركيبي است كه باعث مسموم شدن سلول ها و خاتمه بارداري مي شود. در صورتي كه سطح HCG پس از اين روش درماني كاهش يابد، نشانه به پايان رسيدن بارداري است و پس از آن علايم نيز بهبود مي يابندبا اين حال ممكن است بعد از استفاده از دارو نيز نهايتا نياز به جراحي وجود داشته باشد.
اگر وضعيت مادر خوب بوده و جنين نيز هنوز خيلي بزرگ نشده باشد كه آسيب به لوله هاي رحمي وارد كرده باشد مي توان از جراحي لاپاروسكوپي نيز براي خارج كردن آن استفاده كرد. همانطور كه در بالا توضيح داده شد با استفاده از يك دوربين بسيار كوچك داخل لگن مشاهده شده و جراحي نيز با لوازم بسيار ريز و دقيق انجام مي شود. اين عمل با بي حسي موضعي انجام مي شود و نقاهت آن كمتر از يك هفته خواهد بود. البته نياز به تجهيزات و پزشك متخصص كاملا ورزيده در استفاده از اين روش دارد.
در صورتي كه افزايش سن بارداري و سايز جنين منجر به آسيب جدي در ناحيه شده و يا خونريزي شروع شده باشد بهترين روش جراحي با بيهوشي و باز كردن شكم است تا جنين و كليه نسوج آسيب ديده خارج شود. ممكن است در شرايطي بتوان لوله رحم را ترميم كرد اما گاهي لازم است كل يك لوله خارج شود و اين مساله روي توانايي باروري در آينده تاثيرگذار خواهد بود. دوره نقاهت در جراحي شكمي حدود 6 هفته خواهد بود.
بنابراين بهتر است سعي شود كه پيش از پارگي و تخريب لوله، بارداري لوله اي تشخيص داده شود. با تشخيص زود هنگام مي توان مانع از بروز خونريزي داخلي بدليل پارگي و خونريزي لوله و احتمالا از دست دادن لوله رحمي شد. اغلب بارداري هاي خارج رحمي حدود هفته هاي 6 تا 8 بارداري شناسايي مي شوند. كليد تشخيص زود هنگام، توجه به علائم و رابطه مناسب بين شما و پزشك و بحث در مورد وجود هر نوع علامت و شدت آن است.
آيا بعد از يك بارداري خارج رحمي مي توان يك بارداري طبيعي و سالم را تجربه كرد؟
بله. هر چه زودتر بارداري خارج رحمي تشخيص داده و درمان شود صدمات كمتري به لوله هاي رحم وارد شده و شانس يك حاملگي عادي را در آينده افزايش مي دهد. حتي اگر خانمي يكي از لوله هايش را از دست بدهد باز هم مي تواند مادامي كه يك لوله رحم سالم دارد بطور عادي باردار شود. با اين حال در آينده به محض آگاهي از بارداري بايد به پزشك خود اطلاع دهد تا سونوگرافي زودهنگام و بررسي هاي لازم انجام شود.
جاي اميدواري است كه اگر تحت شرايطي خانمي هر دو لوله رحم خود را از دست بدهد، مي تواند از روشهاي درمان ناباروري مانند IVF براي قرار دادن تخمك لقاح يافته در محل مناسب استفاده كند و دوران بارداري را بگذراند.
احتمال وقوع يك بارداري خارج رحمي ديگر چقدر است؟
بطور كلي اين احتمال حدود 10 تا 15 درصد است، بسته به اينكه علت اولين بارداري خارج رحمي چه بوده و از چه روش درماني استفاده شده است. در واقع اگر دليل اوليه شما عفونت و انسداد لوله اي باشد ممكن است همان تاثير را بر لوله رحم ديگر شما گذاشته باشد و در اين حالت ممكن است احتمال وقوع مجدد آن به 85 تا 90 درصد نيز برسد.پ
با غم از دست دادن و سوگ ناشي از اين حادثه چه بايد كرد؟
اين تجربه ممكن است براي شما خيلي ناراحت كننده باشد، به هر حال شما يك بارداري را از دست داده ايد و اين برايتان سخت است كه بخواهيد دوباره حامله شويد. بعلاوه ممكن است تحت يك عمل جراحي قرار گرفته باشيد و در دوران نقاهت آن بسر مي بريد و تغيرات هورموني سريع نيز ممكن است حالت كلافگي و افسردگي در شما ايجاد كرده باشد. بنابراين بهتر است قبل از اينكه بخواهيد دوباره باردار شويد فرصت كافي به خود بدهيد تا از نظر جسمي و بخصوص از نظر عاطفي به وضعيت مطلوبي برسيد. بسياري از متخصصين توصيه مي كنند كه حداقل 3 ماه صبر كنيد تا بدن شما شرايط سلامتي را بدست آورده باشد. (به ياد داشته باشيد كه ريسك بارداري خارج رحمي مجدد حتي بعد از اين 3 ماه كاهش نمي يابد و به عواملي بستگي دارد كه قبلا به آن اشاره شد.) به هر حال ممكن است شما براي بارداري بعدي بسيار مشتاق باشيد و يا برعكس وحشت زده و محتاط شويد.
در عين حال همسر شما نيز ممكن است غمگين باشد و احساس درماندگي كند و در اين شرايط نداند كه چطور بايد عواطف خود را بيان كرده و از شما نيز حمايت كند. اين واقعه ممكن است زندگي مشترك شما را تحت فشار قرار دهد و از سوي ديگر ممكن است بتوانيد از اين فرصت براي نزديكتر شدن به هم استفاده كنيد؛ بيشتر در مورد احساسات و نگرانيهايتان و آنچه فكر مي كنيد با يكديگر صحبت كنيد. خيلي خوب است اگر به يك مشاور روانشناسي يا روانپزشك براي كمك در تسريع بهبودي از اين سوگ مراجعه كنيد.
دیابت نوعی اختلال در تحمل قند خون است. سلولهای بدن ما برای رفع نیاز خود به انرژی از گلوکز یا قندخون استفاده میکنند. انسولین نام هورمونی است که از لوزالمعده ترشح شده و به گلوکز اجازه ورود به سلولها را میدهد. هر مشکلی که در ترشح انسولین ایجاد شود یا موجب شود سلولهای بدن به انسولین مقاوم باشند منجر به بالا رفتن قند خون یا دیابت میشود.
اگر این اتفاق برای اولین بار در دوران بارداری رخ دهد به آن «دیابت بارداری» میگویند. طی بارداری تغییراتی در سطح هورمونهای مختلف بدن روی میدهد که میتواند ترشح انسولین را تحت تاثیر قرار دهد، اما اکثریت مادران این تغییرات را تحمل کرده و به سلامت از آن عبور میکنند.
ولی هنگامی که میزان این تغییرات بیش از اندازه باشد دیابت بارداری بروز میکند. شاید بپرسید اهمیت دیابت بارداری چیست و چه خطراتی برای مادر، جنین و آینده این دو در بردارد. پاسخ این است که درصورت عدم کنترل دیابت بارداری میتواند سلامت مادر و نوزاد را با تهدیدهای جدی مواجه کند و ضروری است تا برای مقابله با آن تمهیداتی اندیشیده شود. در این مطلب تلاش میکنیم تا به اختصار شما را با علائم، عوارض و نحوه مقابله با این بیماری آشنا کنیم.
عوارض دیابت بارداری بر جنین و نوزاد:
تغذیه نوزاد از طریق عبور خون مادر از بندناف تامین میشود. هنگامی که قند خون مادر بالا میرود، موجب بالا رفتن قند خون جنین هم میشود. به این ترتیب جنین انرژی بیشتری دریافت میکند که باعث افزایش ذخیره چربی و بالا رفتن وزن جنین میشود. این افزایش وزن میتواند منجر به زایمان دشوار شده و احتمال نیاز به عمل سزارین را زیادتر کند.
از سوی دیگر بدن جنین برای مقابله با قند بالا انسولین بیشتری ترشح میکند. پس از زایمان درحالی که منبع قند بالا یعنی خون مادر از نوزاد جدا شده اما میزان انسولین خون همچنان بالاست و این امر میتواند باعث افت قندخون نوزاد شود و زندگی و ادامه حیات او را دچار مخاطره کند. یکی دیگر از عوارض دیابت بارداری بر جنین افزایش مایع کیسه آب یا همان مایع آمنیون است که خود این اتفاق میتواند دشواری و مخاطرات زایمان را در پی داشته باشد.
عوارض دیابت بارداری بر مادران:
دیابت بارداری میتواند خطر ابتلا به فشارخون بالا و مسمومیت بارداری را بالا برده که این عارضه به شدت سلامت و زندگی مادر و جنین را تهدید میکند که نیازمند بستری در بیمارستان و مراقبتهای ویژه است.
دیابت بارداری چه علائمی دارد؟
برخی از مادران دچار تشنگی یا خستگی زودرس میشوند، اما این علائم در بارداریهای طبیعی نیز دیده میشود. اغلب مبتلایان به دیابت بارداری نیز فاقد علائم هستند بنابراین بررسی قند خون برای بیشتر خانمهای باردار الزامی است این بررسی بین هفتههای 24 تا 28 انجام میشود مگر اینکه خانمی در معرض ابتلای بالاتری قرار داشته باشد که در این صورت آزمایشهای تشخیصی باید در همان هفتههای آغازین بارداری صورت پذیرد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر بروز دیابت بارداری هستند؟
وجود برخی خصوصیات و سوابق میتواند هشدار دهنده بوده و احتمال بروز دیابت بارداری را بالا ببرد که از جمله مهمترین آنها میتوان به اضافه وزن مادران، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت، سابقه تولد نوزاد سنگینتر از 4 کیلوگرم، سابقه مردهزایی در بارداریهای قبلی، سابقه دیابت در بارداریهای قبلی و سابقه فشارخون اشاره کرد.
بروز دیابت بارداری چه عوارضی در آینده خواهد داشت؟
عمدتا دیابت بارداری با زایمان بهبود مییابد، اما دو سوم مادران در بارداریهای بعدی دوباره مبتلا به این مشکل خواهند شد. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که این افراد طی سالهای بعدی به دیابت نوع 2 مبتلا شوند بنابراین توصیه میشود افرادی که سابقه دیابت بارداری دارند به صورت سالانه آزمایش قندخون داده تا از این نظر بررسی شوند. این خطر در مورد کودکانی که از چنین مادرانی متولد میشوند نیز وجود دارد. بنابراین مهم است تا این کودکان نیز تحت کنترل وزن و رژیم غذایی قرار داشته باشند.
درمان دیابت بارداری
درمان دیابت بارداری وجوه مختلفی دارد. مهمترین جنبه درمانی آن کنترل وزن و رژیم درمانی است. رژیم غذایی مادر باردار نقش تعیین کنندهای در سلامت مادر و جنین دارد که در صورت بروز دیابت بارداری اهمیت آن چند برابر میشود. پرهیز و محدودیت مصرف چربیها، شیرینیها، نمک و نیز افزایش سهم کربوهیدراتهای پیچیده، میوهها و سبزیها در وعدههای متعدد و متناسب با سن بارداری و شرایط زندگی خانم باردار از اصول اولیه طراحی این رژیم بوده که برای هر فرد باید به طور جداگانه توسط پزشک تغذیه تهیه شود.
یکی دیگر از پایههای درمان انجام مناسب فعالیت بدنی است که نوع و میزان آن با توجه به شرایط هر فرد توسط متخصص زنان و زایمان مشخص میشود.
سومین وجه درمانی استفاده از داروست. اغلب مبتلایان به دیابت بارداری به دنبال رعایت صحیح اصول فوق تحت کنترل درآمده و درمان میشوند ولی درصدی از افراد نیاز به تجویز انسولین پیدا میکنند که باید به دقت و با نظارت متخصص غدد یا دیابت انجام گیرد.
اندازهگیری و پایش منظم قند خون که فواصل آن توسط پزشک تعیین میشود یکی از پایههای پیشگیری و کنترل عوارض این بیماری است که نباید از آن غفلت کرد.
چقدر نگران باشیم؟
هرچند دیابت بارداری در صورت عدم کنترل میتواند عواقب ناگوار و بعضا جبرانناپذیری در پی داشته باشد، اما مراقبت به موقع و رعایت نکات توصیه شده توسط پزشکان به ویژه برنامه غذایی درست در اکثر قریب به اتفاق موارد موجب رفع خطر زایمان بدون عوارض و تولد نوزاد سالم باشد. بنابراین توصیه میشود عزیزان در معرض خطر و مبتلا این مسئله را به عنوان جدیترین امر زندگی خود تلقی و مراقبت کنند.
پس از زایمان چه باید کرد؟
همانگونه که گفتیم احتمال بروز دیابت نوع2 در خانمهایی که سابقه دیابت بارداری دارند بالاتر است. بنابراین برای پیشگیری از بروز این امر باید ضمن رعایت رژیم غذایی درست و فعالیت ورزشی مناسب، افزایش وزن خود را کنترل کنند. دوران شیردهی بهترین زمان برای شروع برنامه غذایی و کاهش وزن است. به یاد داشته باشید یک رژیم غذایی صحیح در این دوران نه تنها موجب کمبودی در کمیت و کیفیت شیر نمیشود بلکه میتواند به سرعت بهبود وضعیت مادر نیز بیانجامد. همچنین توصیه میشود کسانی که چنین سابقهای دارند در فواصل یک تا 3 ساله میزان قندخون خود را از جهت غربالگری ابتلا به دیابت بررسی کنند. کنترل وزن و رژیم غذایی در کودکانی که از چنین مادرانی متولد شدهاند نیز اهمیت بیشتری نسبت به سایرین دارد زیرا خطر ابتلای آنان به دیابت در سنین بالاتر را به شدت کاهش میدهد.
آزمایش هپاتیت B یا HBV عامل ايجاد عفونت فعال هپاتیتB و يا سابقه ي ابتلا به عفونت هپاتيت B را نشان مي دهد. اين آزمايشات براي نشان دادن عفونت هاي مختلف حاد و مزمن مي باشد.
آنتي ژن ها: آنتي ژن ها نشانگر هايي هستند که توسط باکتري ها ساخته مي شوند. بنابراين وجود آنتي ژن HBV به اين معني است که ويروس هپاتيت B در بدن وجود دارد.
آنتي بادي ها: آنتي بادي ها پروتئين هايي هستند که بدن بر عليه عفونت توليد مي کند. وجود آنتي بادي بر عليه HBV به اين مفهوم است که شما در معرض ويروس هپاتيت B بوده ايد. اما شما ممکن است قبلا به اين عفونت مبتلا شده باشيد و بهبود يافته باشيد و يا اينکه در حال حاضر به اين عفونت مبتلا باشيد.
ماده ژنتيکي ( DNA ) ويروس هپاتيت B نشان مي دهد که ويروس در بدن وجود دارد. ميزان DNA مي تواند شدت عفونت و ميزان گسترش آن را تخمين بزند.
تشخيص نوع ويروس هپاتيت B اهميت زيادي از نظر جلوگيري از گسترش عفونت دارد.
آزمايش ويروس هپاتيت B یا ( HBV ): ويروس هپاتيت B از طريق مايعات بدن شامل خون، مايع مني و ترشحات واژن ( شامل خون قاعدگي ) قابل انتقال مي باشد. همچنين مي تواند از طريق مادر به جنين در حين زايمان يا نزديک زايمان منتقل شود.
براي تشخيص ويروس هپاتيت B آزمايشات مختلفي دارد، که رايج ترين آنها شامل موارد زير است:
آنتي ژن سطحي ويروس هپاتيت B یا ( HBsAg ): اولين نشانه وجود عفونت فعال با ويروس هپاتيت B است. اين آنتي ژن ها ممکن است قبل از ظهور علايم باليني بوجود بيايند. اگر اين آنتي ژن ها به مدت بيش از 6 ماه وجود داشته باشند، احتمالا به عفونت مزمن HBV مبتلا هستيد. به اين معني است که شما مي توانيد ويروس هپاتيت B را به ديگران منتقل کنيد.
آنتي بادي سطحي ويروس هپاتيت B یا ( HBsAb ): معمولا 4 هفته بعد از ناپديد شدن HBsAg بوجود مي آيد. وجود اين آنتي بادي به اين معني است که عفونت در پايان مرحله فعال خود قرار دارد و شما نمي توانيد ويروس را به ديگران انتقال دهيد. همچنين اين آنتي بادي شما را در برابر ابتلا به عفونت با ويروس HBV در آينده محافظت مي کند. اين آزمايش براي اين انجام مي شود تا مشخص شود که شما احتياج به انجام واکسيناسيون داريد يا که خير. بعد از دريافت واکسن HBV اين آنتي بادي در خون ظاهر مي شود که اين امر نشان دهنده ي ايمن بودن شما از اين ويروس است. گهگاهي آزمايش شما ممکن است هم HBsAg و هم HBsAb را نشان دهد، در اين حالت بيماري شما هنوز مسري است.
آنتي ژن e ويروس هپاتيت B یا ( HBeAg ): آنتي ژن e پروتئيني است که فقط در زمان فعال بودن عفونت با اين ويروس وجود دارد. اين آزمايش مسري بودن بيماري را نشان مي دهد. همچنين اين آزمايش مي تواند براي بررسي روند درمان HBV به کار رود.
آزمايش HBV DNA : اين آزمايش ماده ژنتيکي ويروس ( DNA) را بررسي مي کند. آزمايش HBV DNA آزمايشي است که ميزان ماده ژنتيکي ويروس را بررسي مي کند. افزايش ميزان HBV DNA به اين معني است که ويروس به ميزان زياد در بدن شما وجود دارد و شما شديدا ناقل هپاتيت هستيد. اگر عفونت HBV مزمن داريد و ميزان DNA ويروس نيز بالا مي باشد، به اين معناست که شانس آسيب به کبد زياد است و شايد به درمان با داروهاي ضد ويروس نياز باشد.
اين آزمايش براي بررسي روند درمان هپاتيت مزمن به کار مي رود. آزمايش HBV DNA حساسيت بيشتري نسبت به آزمايش HBeAg براي تشخيص HBV دارد.
آنتي بادي بر عليه هسته ويروس هپاتيت B یا ( HBcAb ): آنتي بادي است که بر عليه هسته ويروس هپاتيت B حدود يک ماه بعد از شروع عفونت فعال HBV ظاهر مي شود. اين آنتي بادي مي تواند در افرادي که در گذشته به اين عفونت مبتلا شده اند و يا عفونت مزمن هپاتيت B را دارند، ظاهر شود. بانک خون اين آزمايش را بر روي خون هاي اهدايي از نظر غربالگري ابتلا به عفونت هپاتيت B انجام مي دهد.
آنتي بادي IgM بر عليه هسته ويروس هپاتيت B یا ( HBcAbIgM ): آنتي بادي ديگري بر عليه آنتي ژن هاي هسته ويروس هپاتيت B مي باشد. اين آنتي بادي زماني بالا مي رود که ابتلا به عفونت در چند ماه گذشته اتفاق افتاده باشد. همچنين زماني که بيماري هپاتيت مزمن مجددا عود کرده باشد.
آنتي بادي e بر عليه هپاتيت B یا ( HBeAb (: نشان دهنده ي مرحله فعال عفونت حاد HBV است. و شانس ناقل بودن بيماري کاهش مي يابد.
واکسن هپاتيت B براي جلوگيري از انتقال ويروس هپاتيت B در دسترس مي باشد.
آزمايش هپاتيت D یا ( HDV ): عفونت با ويروس هپاتيت ( D ( HDV و يا دلتا فقط در افرادي اتفاق مي افتد که مبتلا به عفونت هپاتيت B هستند. واکسيناسيون بر عليه ويروس هپاتيت B مي تواند از ابتلا به ويروس هپاتيت D هم جلوگيري کند. عفونت با هپاتيت D در ايالات متحده و کانادا نادر است به جز در ميان افرادي که مواد مخدر تزريق مي کنند و يا کساني که در معرض تماس با محصولات خوني هستند.
آزمايش هپاتيت D آنتي بادي هاي HDV را تشخيص مي دهد. نتيجه مثبت در اين آزمايش تنها به معني ابتلا به HDV مي باشد. اين آزمايش نمي تواند عفونت حاد و يا مزمن را از هم تشخيص دهد.
آزمايش ديگري هم براي تشخيص HDV انجام مي شود، به اسم آزمايش RNA که براي تعيين اينکه شما عفونت فعال HDV داريد يا نه به کار مي رود. اين آزمايش نيز نمي تواند عفونت حاد و يا مزمن را از هم تشخيص دهد. از اين آزمايش بيشتر در کارهاي تحقيقاتي استفاده مي شود.
از آنجايي که عفونت هپاتيت B مي تواند از طريق جنسي گسترش پيدا کند، تماس جنسي تا زمان مشخص شدن نتيجه آزمايش نبايد انجام شود.
آزمايش هپاتيت B به دلايل زير انجام مي شود:
آمادگي خاصي براي انجام اين آزمايش نياز نيست.
با پزشک خود در مورد نگراني که در مورد آزمايش داريد صحبت کنيد? احتمال خطر آن ?نحوه انجام آزمايش يا نتايج احتمالي آزمايش. اين کار به شما کمک مي کند که اهميت اين آزمايش را متوجه شويد (پر کردن فرم اطلاعات پزشکي).
آزمايش هپاتيت B ماده اي را در خون بررسي مي کند که نشتن مي دهد ابتلا به عفونت با ويروس هپاتيت B مربوط به گذشته است و يا اخيرا اتفاق افتاده است.
اين آزمايش آنتي ژن ها و ماده ژنتيکي ويروس ( DNA ) را که باعث ايجاد هپاتيت مي شود مورد بررسي قرار مي دهد. بعضي از آزمايشات ميزان آنتي بادي که بدن بر عليه ويروس مي سازد را اندازه گيري مي کند.
نتيجه طبيعي در آزمايش هپاتيت، منفي تلقي مي شود. يعني اين که آنتي ژن، آنتي بادي و يا ماده ژنتيکي مربوط به هپاتيت B در خون وجود ندارد.
نتيجه مثبت به معني غير طبيعي بودن نتيجه آزمايش است.
پزشک با شما در مورد شرايطي که نتيجه آزمايش را تغيير مي دهد صحبت مي کند.
مقدمه:
سرطان دهانه رحم یکی از سه سرطان بدخیم در زنان می باشد که منجر به مرگ ومیر می شود. تغییرات پیش از سرطان و مراحل اولیه سرطان دهانه رحم علامت مشخص و آزمایشکاهی ندارد و در بیشتر موارد فاقد علامت است. توصیه شده است که در صورتی که یک خانم دارای یکی از علایم زیر باشد پزشک زنان مراجعه کند.
1- خونریزی در فاصله بین قاعدگی
2- خونریزی بعد از تماس جنسی، دوش واژینال و یا پس از معاینه لگن
3- درد ناحیه لگن ک خوابسته به سیکل عادت ماهیانه نمی باشد
4- وجود ترشحات زیاد و غیر طبیعی که ممکن است رقیق یا غلیظ و همراه با بوی تعفن باشند.
5- تکرر ادرار
6- درد در هنگام ادرار کردن
تست پاپ اسمیر
دردهه 1920 میلان یک پزشک برجسته یونانی به نام گئورگیوس پاپانیکو لائو (Papanikolou
Gerogios) به این کشف بزرگ رسید که می توان تغییرات پیش سرطانی و سرطانی سلولهای پوشش دهانه رحم را تشخیص داد و بسیاری از آنها با موفقیت درمان نمود و این تست از همان زمان به تست پاپ اسمیر معروف شده است. در پی این کشف، میزان مرگ و میر ناشی ار سرطان دهانه رحم در زنان به میزان چشمگیری ( بیش از 70%) کاهش یافت. با وجود این، ریشه کنی سرطان دهانه رحم هنوز به صورت هدفی دور از دسترس باقی مانده و در حال حاضر سالیانه 3-2 میلیون نفر از این نوع سرطان از سراسر دنیا گزارش می شود. درایالات متحده آمریکا سالیانه حدود 450 هزا نفر مبتلا به سرطان دهانه رحم می شوند که 50 % این سرطانها در زنانی رخ می دهد که هیچگاه در طول عمر خو تست پاپ اسمیر انجام نداده اند، 20-10% این موارد نیز در زنانی مشاهده شده است که در 5 سال اخیر آخر منتهی به بروز سرطان، پاپ اسمیر انجام نداده اندو 25 % موارد هم در زنانی دیده شده است که یک تست با نتیجه غیر طبیعی داشته اند اما پیگیری مناسبی در مورد آنها انجام نشده است.
چه کسانی باید مورد غربالگری سرطان دهانه رحم قرار گیرند؟
راهکارهای غربالگری از کشوری به کشور دیگر متفاوت است ولی توصیه عمومی این است که 3 سال بعد از اولین تماس جنسی غربالگری پاپ اسمیر باید انجام شود و بعد از آن به صورت منظم سالی یکبار تا سنین 60-55 سال ادامه یابد و از سن 60 سالگی به بعد چناچه نتایج تست های پیشین منفی بوده باشد متوقف گردد.
ارتباط ویروس پاپیلومای انساتی (HPV) با سرطان دهانه رحم
علت سرطان دهانه رحم سالها ناشناخته بود اما اکنون ثابت شده است که ارتباط HPV با سرطان مزبور بسیار قوی تر از ارتباط مصرف دخانیات با سرطان ریه است (بیش از 99.7%) این ویروس علاوه بر انتقال از طریق تماس جنسی از طریق تماس پوست به پوست هم منتقل می شود. بیش از 100 گونه از این ویروس تاکنون شناخته شده است که از این میان یک سری از گونه ها پخطر تر می باشد (مثل گونه ها 16 ، 18 که عامل 70 % سرطان دهانه رحم می باشد.
روش های گوناگون انجام تست پاپ اسمیر
تا اواسط دهه 90 تنها از روش سنتی و موسوم برای انجام تست پاپ اسمیر استفاده می شود در این روش سلولهای برداشت شده از مجاری واژن و دهانه رحم توسط وسایل نمونه برداری به روی یک اسلایر شیشه ای منتقل می گردید که در این روش حدود 80% سلولها برروی وسایل نمونه برداری باقی مانده و به ناچار دور ریخته می شد و از اواسط دهه 90 روش جدید تین پرپ معرفی گردیدو تاٌئیدیه اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) رال بعنوان روش با مزیت برتر جهت انجام تست پاپ اسمیر را دریافت نمود در این روش تمام سلولهای برداشت شده به یک محلول نگهدارنده منتقل شده و سپس به روی یک اسلاید شیشه ای منتقل می شوددر هنگام انتقال سلولهای دهانه رحم به اسلاید شیشه ای مواد مزاحم غیر تشخیص مثل خون ، سلولهای التهابی ، موکوس حذف می شوند و ثانیاٌ این سلولها به صورت تک لایه به اسلاید شیشه ای منتقل می شود. این دو خاصیت سبب می شود که هم پوشانی سلولهای پوششی که در روش های سنتی دیده می شود از بین رفته و احتمال پوشیده شدن یک سلول غر طبیعی از بین برود و در نتیجه قدرت و حساسیت تست پاپ اسمیر افزایش می یابد.
در ضمن در هنگام انتقال سلولهای دهانه رحم به مایع نگهدارنده امکان بررسی همزمان برای سلولهای سرطانی و احتمال وجود HPV و عفونت های کلامیدیایی و سوزاک هم وجود دارد.
درمان:
در صورت تشخیص به موقع مراحل پیش سرطانی و یا مراحل اولیه سرطان دهانه رحم با درمانهایی معمولی نظیر فریز کردن ، بیوپسی و ........ می توان بیمار را درمان نمود.
نحوه انجام ThinPrep، روش جدید پاپ اسمیر
در روش ThinPrep نمونه تهیه شده اسلاید نیست، بلکه مایع است. این تست در معاینات معمولی خانم ها انجام می شود. در این روش نیز مانند پاپ اسمیر معمولی نمونه با وسیله قاشق مانندی به نام اسپاتول از هر دو سمت داخلی و خارجی دهانه رحم برداشته می شود. اما نمونه به جای پخش شدن روی اسلاید، در یک ظرف حاوی مایع نگه دارنده حل و به آزمایشگاه فرستاده می شود. در آزمایشگاه اسلاید دقیقی از نمونه تهیه می شود. اگر در پاپ اسمیر سلول های غیرطبیعی تشخیص داده شوند، لازم است که کولپوسکوپی و بیوپسی انجام شود. با این اقدامات، از ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری می شود.
بیش از 99 درصد موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم به خاطر انواع پر خطر پاپیلوماویروس انسانی یا همان HPV ایجاد می شوند. ویروس HPV صدها نوع مختلف دارد که از این بین 12 نوع می توانند ناحیه مقعدی و تناسلی را آلوده کنند و به همین خاطر انواع پر خطر نامیده می شوند. ویروس های نوع 16، 18، 31، 33، 35، 39، 45، 51، 52، 56، 58 و 59 انواع پر خطر HPV محسوب می شوند. آلودگی با این نوع ویروس ها همواره به معنی ابتلا به سرطان نیست؛ تنها در یک سوم از مواردی که به انواع پر خطر HPV آلوده می شوند، سلول های غیرطبیعی ایجاد می شود. این که عفونت HPV منجر به تغییرات سرطانی می شود یا خیر، به شدت و تداوم عفونت، پاسخ ایمنی بدن و سیگار کشیدن بستگی دارد. به طور قطع در صورت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن و سیگار کشیدن، امکان ابتلا به سرطان افزایش می دهد. بنابراین داشتن سلامتی جسمی و روانی و سیگار نکشیدن می تواند از ابتلا به سرطان جلوگیری کند.
نکاتی در ارتباط با واکسن HPV
مهمترین روش پیشگیری از سرطان دهانه رحم تزریق واکسن بر علیه ویروس HPV می باشد.
انواع:
- واکسن چهارگانه با نام تجاری گارداسیل یا Gardasil به بازار عرضه شده است که علیه ژنوتیپ های 6، 11، 16 و 18 عمل می کند. این واکسن قدرت پیشگیری 70% برای کانسر سرویکس در زنانی که قبلاً به این ویروس آلوده نشده اند و همچنین قدرت پیشگیری تا 90% برای زگیل تناسلی را دارد.
- واکسن نه گانه با نام تجاری گارداسیل 9 هم با تأئیدیه FDA وارد بازار شده است که علیه ژنوتیپ های 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58 عمل می کند.
- یک واکسن دوگانه نیز علیه ژنوتیپ های 16 و 18 طراحی شده که فقط دارای تائیدیه در کشور استرالیا است.
همه این واکسنها به روش بازآرایی ژنتیکی تهیه شده و شامل پارتیکل های شبه ویروس فاقد DNA (در نتیجه غیرعفونی) هستند. سه تزریق از این واکسن (در زمانهای صفر، 2 و 6 ماه)، تیتر بالایی از آنتی بادی در سرم بیش از 90% افراد دریافت کننده واکسن ایجاد می کند (به میزان 10 الی 104 برابر بیشتر از عفونت با HPV).
زمان تجویز:
- بهتر است واکسیناسیون برای دختران و پسران در سن 12-11 سالگی انجام شود، در غیر اینصورت پسران تا 21 سالگی و دختران تا 26 سالگی باید واکسینه شوند.
- در مورد پسران و یا مردان هم جنس باز واکسیناسیون باید تا 26 سالگی انجام گردد.
- بهتر است واکسن قبل از اولین تماس جنسی تزریق شود، با این وجود مشاهده شده که تزریق واکسن برای زنانی که قبلاً هم تماس جنسی داشته اند مفید خواهد بود.
- زنانی که قبلاً به ژنوتیپ های موجود در واکسن آلوده شده اند نیاز به انجام واکسیناسیون ندارند.
- مدت زمان مصونیت ناشی از واکسن نامشخص بوده، ولی در مطالعات مختلف 5 سال ذکر شده است.
تزریق واکسن به معنی معاف شدن فرد از غربالگری روتین کانسر سرویکس نیست، زیرا امکان آلودگی با سایر ژنوتیپ های HPV همچنان وجود دارد و بعلاوه تاثیر واکسن در مواردیکه بصورت کامل تزریق نشده و یا بعد از آغاز تماس جنسی انجام شده است، کاهش می یابد.
منع تجویز:
به غیر از دوران بارداری در هر حالتی حتی با وجود کانسر سرویکس تزریق آن توصیه شده است.
سایر راهکارهای پیشگیری از سرطان دهانه رحم:
استراتژی های دیگر جهت عدم ابتلاء به HPV عبارتند از:
- درمان سریع و موثر عفونت های واژینال و دهانه رحم
- کاهش موثر انتقال ویروس (مثلاً استفاده از کاندوم که تا 70% ریسک انتقال را کاهش می دهد)
- کاهش تعداد شرکای جنسی
لوپوس یک بیماری خود ایمنی مزمن است که می تواند هر بخشی از بدن مانند ( پوست، مفاصل یا اندام درون بدن ) را آسیب برساند. مزمن بدان معنی است که علائم و نشانه های بیماری به مدت طولانی تر از شش هفته و اغلب برای چندین سال می ماند.
لوپوس دارای یک مرحله عود که (علائم بیماری بدتر و شما دارای احساس بد ) و یک مرحله بهبودی (علائم بهبود و شما دارای احساس بهتر) هستید. لوپوس بیماری مسری نیست و از طریق تماس جنسی منتقل نمی شود.
لوپوس یک بیماری است که دارای علائم خفیف تا تهدید کننده حیات می باشد و بیمار همیشه باید تحت نظر یک پزشک باشد با مراقبت های پزشکی خوب، بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس می توانند یک زندگی کامل داشته باشند.
بیماری لوپوس
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که سبب التهاب حاد و مزمن بافت های مختلف بدن می شود. بیماری های خود ایمنی، بیماری های هستند که بافت های بدن توسط سیستم ایمنی بدن خود، مورد حمله قرار می گیرد. سیستم ایمنی یک سیستم پیچیده طراحی شده در داخل بدن است که برای مبارزه با عوامل عفونی، مانند باکتری و سایر میکروبهای خارجی عمل می کند.
یکی از راه هایی که سیستم ایمنی بدن با عفونت ها مقابله می کند تولید آنتی بادی که به میکروب ها متصل می شوند می باشد. افراد مبتلا به لوپوس آنتی بادی های غیر طبیعی در خون آنها تولید می شود که بافت های بدن خود را به جای عوامل عفونی خارجی، مورد هدف قرار می دهند.
از آنجایی که آنتی بادی ها و سلول های همراه با التهاب می تواند روی بافت ها در هر نقطه از بدن تاثیر بگذارد گاهی اوقات لوپوس می تواند سبب بیماری های پوست، قلب، ریه ها، کلیه ها، مفاصل و یا سیستم عصبی می شود. وقتی که تنها پوست درگیر است بیماری درماتیت لوپوس و یا لوپوس اریتماتوی پوستی نامیده می شود. نوعی درماتیت لوپوس وجود دارد که می تواند از پوست جدا شود ولی فرد بیماری داخلی ندارد که به آن لوپوس قرص مانند می گویند. وقتی که ارگانهای داخلی بدن درگیر هستند بیماری، لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE) نامیده می شود.
هر دو لوپوس قرص مانند و لوپوس سیستمیک در زنان نسبت به مردان ( در حدود هشت برابر ) شایع تر است. این بیماری می تواند در تمام سنین تاثیر بروز کند اما اغلب در 20- 45 سال آغاز می شود. آمار نشان می دهد که لوپوس در آمریکایی های آفریقایی تبار و مردم چینی و ژاپنی تبار تا حدودی بیشتر است.
علل بیماری لوپوس
علت دقیقی برای این بیماری شناخته نشده است ولی عواملی مانند ( ژن به ارث رسیده، ویروس ها، نور ماوراء بنفش و برخی از داروها ) ممکن است نقش داشته باشند. وجود بیماریهای خود ایمنی مانند ( لوپوس، آرتریت روماتوئید و اختلالات اتوایمیون تیروئید ) در میان بستگان افراد مبتلا به لوپوس از علل ژنتیکی است بعضی از دانشمندان بر این باورند که سیستم ایمنی بدن در لوپوس به سهولت توسط عوامل خارجی مانند ویروس ها یا نور ماوراء بنفش تحریک شده است.
گاهی اوقات، نشانه های لوپوس با یک دوره کوتاه از قرار گرفتن در معرض آفتاب ظاهر شود. مشخص شده است که برخی از زنان دارای بیماری SLE قبل از دوره های قاعدگی تجربه بدتر شدن علائم خود را دارند. این پدیده نشان می دهد که هورمون های زنانه نقش مهمی در بروز SLE دارند.
SLE ممکن است به علت برخی داروها ایجاد می شود.
شایعترین این داروها عبارتند از Procainamid, Isoniazid, Hydralazine و داروهایی با احتمال کمتر عباتند از: Anti-seizure medications, Capoten, Chlorpromazine, Etanercept, Infliximab, Methyldopa, Minocycline, Penicillamine, Quinidine, Sulfasalazine
درمان لوپوس در اثر دارو
در بیشتر موارد علائم بعد از قطع دارو در مدت چند روز تا چند هفته از بین می رود. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای درمان ورم مفاصل، کرم های کورتیکواستروئیدی که برای درمان خارش پوست، داروهای ضد مالاریا ( هیدروکسی کلروکین ) برای درمان علائم پوست و ورم مفاصل و اگر بیماری بر قلب، کلیه و یا سیستم عصبی اثر کرده ،
دکتر شما ممکن است دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها ( پردنیزولون، متیل پردنیزولون ) و سرکوب کننده سیستم ایمنی ( آزاتیوپرین و یا سیکلوفسفامید ) تجویز کند. بدن خود را از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیش از حد محافظت کنید
علائم بیماری لوپوس
[لوپوس پوستی] علائم از فرد به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است بیایند و بروند. تقریبا همه موارد SLE با درد و تورم مفاصل همراه است. برخی از مفاصل مانند ( مفاصل دست، انگشتان دست، مچ دست و زانو ) اغلب تحت تاثیر قرار می گیرد. علائم شایع دیگر مانند ( درد قفسه سینه هنگام نفس عمیق، خستگی، تب با درجه پایین بدون علت دیگر، ناراحتی عمومی، ناآرامی، احساس ناخوشی ( ضعف )، درد عضلانی، از دست دادن اشتها، ریزش مو ( آلوپسی ) ، زخم در دهان و بینی، آرتریت، حساسیت غیر معمول به نور خورشید،
تورم غدد لنفاوی، التهاب پوشش اطراف ریه ها ( پلوریت ) و قلب ( پریکاردیت ) و کاهش جریان خون به انگشتان دست و پا که با قرار گرفتن در معرض سرما ( پدیده رینود ) تغییر رنگ می دهد. در حدود نیمی از افراد مبتلا به SLE، دارای راش های صورت پروانه شکل که اغلب در طول گونه ها و پل بینی دیده می شود هستند و این راش ها با نور خورشید بدتر می شود.
مغز و سیستم عصبی: ( سردرد، بی حسی، سوزن سوزن شدن، تشنج، مشکلات بینایی، تغییرات شخصیتی ) دستگاه گوارش: ( درد شکم، تهوع و استفراغ ) قلب : ریتم غیر طبیعی قلب ( آریتمی ) تنفس: سرفه کردن همراه خون و تنفس مشکل در برخی از افراد علائم تنها علامت پوست است که به آن لوپوس قرص مانند می گویند.
تشخیص لوپوس
برای اینکه فرد مبتلا به لوپوس تشخیص داده شود باید 4 تا از 11 علائم این بیماری را داشته باشد. پزشک شما یک معاینه بالینی انجام داده و با گوش دادن به قفسه سینه صدای غیر طبیعی به نام مالش قلبی یا مالش پلور ممکن است شنیده شود.
معاینه سیستم عصبی را نیز انجام می دهد آزمایش های لازم برای تشخیص SLE شامل ( تست آنتی بادی، CBC، از جمله آنتی بادی ضد هسته ( ANA )، اشعه ایکس قفسه سینه، بیوپسی کلیه، تجزیه شیمیایی ادرار، آنتی بادی آنتی تیروگلوبولین، آنتی بادی های ضد تیروئید میکروزومال، اجزای ( C3 و C4 )، تست کومبس مستقیم، کرایوگلوبولین، ESR، آزمایش خون برای کبد، فاکتور روماتوئید، تست های خون برای بررسی عملکرد کلیه ) است
درمان لوپوس
درمانی برای SLE وجود ندارد. هدف از درمان کنترل علایم شدید که شامل قلب، ریه ها، کلیه ها و سایر اندام ها می شود که اغلب نیاز به درمان توسط متخصصان آن رشته دارد. برای انواع خفیف این بیماری ممکن است از NSAIDها مانند ( ایبوپروفن ) استفاده شود. کرم های کورتیکواستروئیدی که برای خارش پوست استفاده می شود. داروی antimalaria ( هیدروکسی کلروکین ) و با دوز پایین کورتیکواستروئید برای نشانه های پوست و ورم مفاصل استفاده می شود.
درمان لوپوس شدید تر ممکن است شامل کورتیکواستروئیدها با دوز بالا یا داروهایی که پاسخ سیستم ایمنی را کاهش دهد داروهای سیتوتوکسیک ( داروهای بلوک کننده رشد سلول ها ) استفاده می شود. عوارض جانبی این داروها می تواند شدید باشد بنابراین شما نیاز است که تحت کنترل پزشک باشید.
Belimumab (Benlysta داروی جدید مورد تایید غذا و داروی آمریکا است که در افراد مبتلا به نفریت لوپوس شدید و لوپوس عصبی که به داروهای دیگر جواب نداده اند استفاده می شود این دارو دارای عوارض ( تهوع، استفراغ، اسهال، تب، سرفه، سردرد میگرنی، گرفتگی بینی یا آبریزش، مشکلاتی در خواب، عفونت دستگاه ادراری، افسردگی، گلو درد، درد معده، کاهش تعداد گلبولهای سفید خون و درد در پا و بازو ) می باشد.
اگر شما لوپوس دارید لباس های محافظ بپوشید از عینک آفتابی و کرمهای ضد آفتاب برای حرکت در برابر خورشید استفاده کنید. مراقبت های پیشگیری قلبی داشته باشید. آزمایش برای نازک شدن استخوان ( استئوپروز ) انجام دهید.
بارداری در لوپوس
زنان باردار مبتلا به SLE در معرض خطر هستند. این بارداری نیاز به نظارت تعاملی به طور کلی توسط یک روماتولوژیست ماهر همراه با یک متخصص زنان در حاملگی های پر خطر می باشد. زنان مبتلا به SLE که باردار هستند در دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان نیاز به مراقبت نزدیک دارند که شامل نظارت بر جنین توسط پزشک متخصص زایمان در دوران بارداری و بعد از بارداری می باشد.
در این زنان خطر ابتلا به سقط جنین ( سقط ) افزایش می یابد و ممکن است SLE در دوران بارداری شعله ور شود. حضور آنتی بادی های فسفولیپید مانند ( آنتی بادی های کاردیولیپین یا ضد انعقاد ) در خون می تواند زنان را در معرض خطر سقط جنین قرار دهد. آنتی بادی های کاردیولیپین با گرایش به لخته شدن خون در ارتباط است.
زنان مبتلا به SLE که آنتی بادی های کاردیولیپین یا ضد انعقاد لوپوس دارند ممکن است در دوران بارداری برای جلوگیری از سقط جنین از داروهای رقیق کننده خون ( آسپرین با یا بدون هپارین ) استفاده شود سایر درمان های گزارش شده استفاده از گاماگلوبولین وریدی برای زنانی که سابقه سقط جنین زودرس داشته اند می باشد
زنان بارداری که یک رویداد لخته شدن خون قبلی داشته اند ممکن است با ادامه مصرف داروهای رقیق کننده خون برای شش تا 12 هفته در طول و بعد از بارداری، خطر ابتلا به لخته شدن خون در ارتباط با حاملگی را کاهش می دهد. Plaquenil در حال حاضر مشخص شده است برای استفاده در درمان SLE در دوران بارداری بی خطر است . کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون، هم با خیال راحت برای لوپوس در دوران بارداری استفاده می شود.
نفریت لوپوسی
لوپوس اریتماتوی سیستمیک ( SLE یا لوپوس ) یک بیماری خود ایمنی است. این به این معنی است که یک مشکل با سیستم ایمنی بدن بوجود آمده است. در حالت نرمال سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت و یا مواد مضر به محافظت از بدن کمک می کند. اما در بیماران مبتلا به یک بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن نمی تواند تفاوت مواد مضر و سالم را تشخیص دهد در نتیجه، سیستم ایمنی بدن به سلول ها و بافت سالم حمله می کند.
SLE ممکن است به بخش های مختلف کلیه ها آسیب برساند و منجر به نفریت بینابینی، سندرم نفروتیک و GN غشایی شود این ممکن است به سرعت نارسایی کلیه را بدتر کند. از هر 10000 نفر در حدود 3 نفر نفریت لوپوس دارند. در کودکان مبتلا به SLE، در حدود نیمی به نوعی درگیری کلیه داشته اند. در زمانی که نفریت لوپوس تشخیص داده می شود. بیش از نیمی از بیماران علائم دیگری از SLE را ندارند.
علائم نفریت لوپوسی
نشانه های نفریت لوپوس عبارتند از: ( خون در ادرار، ظاهر کف آلود ادرار، فشار خون بالا، تورم هر منطقه از بدن )
تشخیص نفریت لوپوسی
یک معاینه بالینی، نشانه هایی از کاهش عملکرد کلیه با تورم ( ادم ) بدن را نشان می دهد. فشار خون ممکن است بالا باشد. وقتی دکتر به قلب و ریه ها گوش می دهد. صداهای غیر طبیعی ممکن است شنیده می شود تست های که ممکن است انجام شود
عبارتند از ( تیتر ANA، BUN و کراتینین، CRP، ESR، آنتی بادی DNA دو رشته ای ( anti ds DNA )، تعیین محدوده کمپلمان ( C3, C4, CH50 )، تجزیه شیمیایی ادرار، پروتئین و کرانینین ادرار 24 ساعته و بیوپسی کلیه که برای تشخیص نفریت لوپوس استفاده نمی شود، اما برای تعیین درمان مناسب است.
درمان نفریت کلیوی
هدف از درمان بهبود عملکرد کلیه و به تاخیر انداختن نارسایی کلیه است. داروها ممکن است شامل کورتیکواستروئیدها و یا دیگر داروهایی که azathioprine سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند مانند cyclophosphamide سیکلوفسفامید، mycophenolate mofetil یا آزاتیوپرین azathioprine باشد.
در سال های اخیر (CellCept) mofetil mycophenolate به عنوان یک داروی موثر برای لوپوس استفاده می شود، به خصوص هنگامی که لوپوس با بیماری کلیوی در ارتباط باشد Cellcept در معکوس کردن بیماری لوپوس کلیوی فعال ( بیماری لوپوس کلیه ) و در حفظ بهبودی پس از آن مفید است اگر درمان کلیه شکست بخورد و کلیه نارسا شود ممکن است
برای کنترل علایم نارسایی کلیه نیاز به دیالیز باشد بعضی اوقات پیوند کلیه توصیه می شود. افراد در لوپوس فعال نباید پیوند شوند چرا که این بیماری در موارد لوپوس فعال می تواند در کلیه پیوند شده نیز رخ دهد. و در مرحله ای بیماری خاموش است پیوند انجام می شود و کلیه پیوندی به ندرت نارسا می شود. درمان کلیه پیوند شده همان داروهایی می باشد که فرد مبتلا به بیماری لوپوس مصرف می کند.
سرانجام بیماری لوپوس
عاقبت افراد مبتلا به SLE در سال های اخیر رو به بهبود است. بسیاری از مردم با SLE و نشانه های خفیف به خوبی افراد سالم زندگی می کنند و بستگی به شدت بیماری دارد بسیاری از زنان با SLE می تواند باردار و تولد کودکی سالم داشته باشند.
به احتمال زیاد برای زنانی که درمان مناسب دریافت کنند و مشکلات جدی قلبی یا کلیوی ندارد نتیجه خوب است. با این حال، وجود آنتی بادی های SLE خطر سقط جنین را افزایش می دهد
تغذیه در لوپوس
[سیزیجات و میوه های تازه برای لوپوس خوب است] هیچ رژیم غذایی خاصی برای لوپوس (علارقم ادعاهای متعدد در اینترنت و مجلات وجود ندارد. به طور کلی، شما باید سعی کنید یک رژیم غذایی مغذی، متعادل و متنوع که حاوی مقدار زیادی از میوه ها و سبزیجات، غلات کامل و مقدار متوسط از ( گوشت ، مرغ و ماهی تازه ) باشد. داشته باشید.
از خوردن یونجه اجتناب کنید زیرا به علت اسید آمینه l-cansvanine موجود در آن سبب فعال شدن بیماری می شود. کورتیکواستروئیدها می تواند سطح فشار خون، کلسترول و چربی در خون را افزایش دهند لذا اگر شما استروئید مصرف می کنید باید چربی و نمک در رژیم غذایی خود را محدود کنید.
استروئیدها همچنین می توانند باعث ایجاد یا بدترشدن پوکی استخوان شوند، که یک بیماری است که در آن استخوان شکننده شده و احتمال بیشتری برای شکستن دارد. اگر شما پوکی استخوان دارید باید هر روز غذاهای غنی از کلسیم مصرف کنید. مانند (سبزیجات برگ دار با رنگ سبز تیره ( اسفناج، کلم بروکلی )، شیر، پنیر، ماست یا مکمل های کلسیم حاوی ویتامین D مصرف کنید. اگر شما دارای تورم هستید باید مقدار نمک را کاهش و از مصرف غذاهای فراوری شده پرهیز کنید.
در موارد داشتن التهاب در بیماری لوپوس، اسیدهای چرب امگا 3 دارای اثرات بالقوه بر التهاب می باشند ( ماهی، آجیل، روغن دانه کتان، کانولا روغن زیتون و سبزیجات سبز برگ دار ) منابع اسیدهای چرب امگا 3 می باشد. که در تولید ترکیبات ضد التهابی ( پروستوگلاندین ها ) موثر هستند.
چربی های اشباع ، از سوی دیگر می تواند سطح کلسترول را بالا ببرد و ممکن است به ایجاد التهاب کمک کند. لذا باید محدود شوند. منابع از چربی های اشباع شامل (غذاهای سرخ شده، محصولات پخته تجاری، گوشت قرمز، چربی حیوانی، گوشت فرآوری شده و لبنیات پرچرب ( پنیر، کره، بستنی و شیر پرچرب ) محدود شوند.
خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان مهم است. هنگام خرید محصولات لبنی، آنهایی که کم چرب و یا بدون چربی هستند انتخاب کنید. شیر 1% یا 1.2 % و ماست و پنیر کم چرب و کم نمک را انتخاب کنید. اگر با خورن شیر مشکل دارید به جای شیر می توانید از شیر فاقد لاکتوز، شیر سویا یا شیر بادام استفاده کنید.
رژیم غذایی دارای آنتی اکسیدان بالا و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است در کاهش علائم لوپوس موثر باشد. رژیم های غذایی بالا در ماهی و روغن ماهی سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند و می تواند به کاهش التهاب کمک کند. رژیم غذایی ماهی های چرب ( ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی، ماهی تن ) سبب کاهش التهاب می شوند. در مواردی که درگیری کلیوی نباشد چای و چای سبز می تواند به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از التهاب کمک کند و شاید آسیب بافتی را کاهش دهند.
اگر شما در حال مصرف متوترکسات ( Rheumatrex ) هستید رژیم غذایی سرشار از اسید فولیک مانند ( سبزیجات برگ سبز، میوه و نان غنی شده و غلات و حبوبات و یا مکمل اسید فولیک ) مهم است برای تهوع ناشی از داروها، باید وعده های غذایی کوچک و مکرر داشته و مواد غذایی که هضم آسان دارند مصرف کنید. سعی کنید از خوردن (غلات خشک، نان و کراکر، غذاهای چرب، تند، اسیدی اجتناب کنید.
اگر داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئید و یا غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن (موترین) و ناپروکسن (Naprosyn، Alleve) سبب ناراحتی معده و سوزش می شود مصرف آنها همراه با وعده های غذایی ممکن است کمک کند. ولی با پزشک خود مشورت کنید. لوپوس ممکن است با افزایش و یا کاهش وزن همراه باشد لذا باید غذایتان را به اندازه بخورید.
تحقیقات نشان می دهد که اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی و یا روغن ماهی می تواند برخی از عوامل خطر برای بیماری قلبی مانند تری گلیسیرید بالا و فشار خون را بهبود بخشد. مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ( ماهی آزاد، ساردین، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، ماهی تن ماهی قزل آلای دریاچه، قزل آلای رنگین کمان، گردو، روغن کانولا، روغن گردو و روغن بذر کتان ) که برای داشتن قلب سالم مفید می باشند.
توصیه ها در بیماری لوپوس
اگر دارای خون در ادرار، کاهش ادرار و یا تورم بدن هستید با پزشکتان تماس بگیرید. در مقابل نور آفتاب از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید. هنگام مصرف کورتیکواستروئیدها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، هر نوع تب غیر منتظره باید گزارش و بررسی شود. برای خوردن هرنوع مکمل، با پزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است تداخل دارویی ایجاد شود.
ورزش و فعالیت های بدنی داشته باشید. استرس، وضعیت این بیماری را بدتر می کند سعی کنید استرس نداشته باشید و در موارد استرس، نفس عمیق بکشید و از شرایط استرس زا دوری کنید. اگر قصد بارداری دارید حتما قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
خواب کافی 8 – 10 ساعت در روز داشته باشید. از مواد غذایی دارای گوگرد مانند ( پیاز، سیر، و تخم مرغ ) بیشتر استفاده کنید. از محصولات لبنی پر چرب، گوشت قرمز، سیب زمینی، گوجه فرنگی و فلفل کمتر استفاده کنید زیرا این مواد غذایی علائم بیماری را بدتر می کنند. به طور مرتب آزمایش چکاب داشته باشید.
پوکی استخوان بیماری است که کاهش تراکم استخوان، کاهش استحکام آن و در نتیجه ضعیف و سست شدن استخوان ها را به بار می آورد. این بیماری در عمل منجر به استخوان های سوراخ سوراخ غیرنرمالی می شود که مانند اسفنج می توان آنها را فشار داد. این اختلال اسکلت بدن باعث تحلیل رفتن استخوان ها و شکستگی های متعدد در استخوان ها می شود. در این بیماری استخوان نسبت به یک استخوان عادی تراکم کمتری دارند. استخوان در حالت نرمال شامل پروتئین، کلاژن و کلسیم می شود که همگی باعث استحکام استخوان ها می شود. استخوان هایی که دچار بیماری پوکی استخوان می شود با کوچکترین آسیب دیدگی می شکنند، آسیب دیدگی ها که در حالت عادی باعث شکستگی استخوان نمی شدند. شکستگی هم می تواند به صورت ترک (مثل شکستگی لگن) باشد هم شکستگی خرد و له شده (مانند شکستگی فشاری ستون فقرات) می شود. ستون فقرات، لگن و مچ دست نواحی از بدن هستند که در اثر پوکی استخوان می شکنند، اگر چه شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان تقریبا در هر استخوانی ممکن است بوجود بیاید. از آنجا که پوکی استخوان یک بیماری تراکم استخوان است ، ممکن است موجب شود مهره برای جبران یکپارچگی ساختاری ستون فقرات، ضعیف شود و منجر به گودی کمر گردد . در این مقاله به بحث علائم و علل پوکی استخوان می پردازیم.
بیماری پوکی استخوان ممکن است تا چندین دهه بدون هیچ علائمی باشد، زیرا تا زمانی که استخوانی نشکند، این بیماری باعث بوجود آمدن هیچ نشانه ای نمی شود. علاوه براین، بعضی از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان تا چندین سال تشخیص داده نمی شوند، زیرا باعث بوجود آمدن هیچ علایمی نمی شوند. از این رو، ممکن است بیماران تا زمانی که از یک شکستگی استخوان دردناک رنج نبرند، متوجه پوکی استخوان نشوند. نشانه که عموما با این شکستگی های ظاهر می شود، درد است. محل درد به محل شکستگی بستگی دارد. علائم پوکی استخوان در بین مردان مشابه علائم در بین زنان است. شکستگی ستون فقرات (مهره ها) باعث دردی منتشر شونده است از کمر تا پهلوها گسترش پیدا می کند. با گذشت زمان، شکستگی های متوالی ستون فقرات منجر به کمردرد مزمن و همچنین کاهش قد و خمیدگی ستون فقرات به دلیل له و خرد شدن مهره ها می شود. له و خرد شدن ستون فقرات باعث می شود که فرد در ناحیه کمر دچار قوز شود که اصولا در بین افراد سالخورده مشاهده می شود.قوز کمر که به سن ارتباط دارد اغلب پس از پوکی استخوان ایجاد می شود و منجر به ضعف استخوان های ستون فقرات شده، تا حدی که استخوان ها یا ترک برمی دارند و یا فشرده می شوند.
پوکی استخوان باعث بوجود آمدن شکستگی های ناشی از فشار در حین راه رفتن یا زمین خوردن بوجود می آید. شکستگی ای که در طول فعالیت های روزمره بوجود می آید شکستگی فشاری یا صدمه جزئی نامیده می شوند.برای مثال بعضی از موارد شکستگی لگن ناشی از زمین خوردگی است. در صورت ابتلا به پوکی استخوان، با یک لیز خوردن و زمین خوردن جزئی نیز فرد دچار شکستگی لگن می شود. شکستگی های لگن همچنین پس از عمل جراحی به زحمت و به کندی بهبود پیدا می کنند، زیرا استخوان به خوبی بهبود پیدا نمی کند.در بیماری پوکی استخوان با از بین رفتن استخوان های کف پا ، بیمار دچار درد کف پا می شود.
پوکی استخوان باعث کم تراکم شدن و شکنندهتر شدن استخوانها میشود. بعضی از افراد نسبت به افراد دیگر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
در ادامه عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا و علت پوکی استخوان می شود ارائه شده است:
عکسبرداری با اشعه ایکس باعث تشخیص بیماری پوکی استخوان می شود، زیرا استخوان هایی که دچار پوکی شده اند نسبت به استخوان های عادی باریک تر و سبک تر به نظر می رسند. متاسفانه، وقتی آزمایش عکس بردرای با اشعه ایسک پوکی استخوان را تشخیص می دهد، حداقل ۳۰ درصد از استخوان تحلیل پیدا کرده است. علاوه براین، اشعه های ایکس به خوبی تراکم استخوان را نشان نمی دهند. از این رو، ظاهر استخوان در عکس برداری با اشعه ایکس تحت تاثیر میزان نوردهی اشعه ایکس قرار می گیرد. آزمایش DXA نیز عموما تراکم استخوان در لگن، ستون فقرات و ساعد را می سنجد. این آزمایش بین پنج تا پانزده دقیقه طول می کشد، بیمار در معرض تابش بسیار کمی قرار می گیرد (کمتر از یک دهم تا یک صدم میزان تابش عکس برداری با اشعه ایکس) و کاملا دقیق است.
بیماری پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان شایع می باشد. این بیماری معمولا تا زمان بروز شکستگی بطور مثال در لگن، ستون فقرات، مچ دست ومهره های کمر علایم خاصی ندارد، اما راههایی برای جوگیری از پوکی استخوان وجود دارد. اگر شما جزو افرادی هستید که عوامل خطر ابتلا به این بیماری را دارید بهتر از روش های جلوگیری استفاده کنید. درمان پوکی استخوان با قرص دارو، ورزش و... به منظور پیشگیری از ایجاد شکستگی صورت می گیرد، بهتر است با مشاهده علایم پوکی استخوان به پزشک مراجعه کنید و در صورت بارداری باید تحت نظر پزشک باشید. ورزش و پوکی استخوان یکی از بحث های درمانی است که بسیار مورد توجه بیماران می باشد.
وقتی سابقه پزشکی مناسب، معاینه و آزمایشات تشخیصی بدست آمدند و تشخیص اولیه صورت گرفت، درمان پوکی استخوان به خوبی انجام می شود. درمان عموما شامل آموزش در مورد مصرف مواد غذایی/رژیم غذایی، ورزش (در صورت نبود شکستگی) و دارو می شود. هدف از درمان پوکی استخوان جلوگیری از شکستگی است. در ابتدا، آموزش در مورد جذب کلسیم و ویتامین D مناسب و همچنین تغذیه کلی مناسب ضرورت دارد. در صورت صلاحیت پزشک، ورزش و تناسب اندام نیز برای حفظ تراکم استخوان و کاهش احتمال زمین خوردگی تجویز می شود.پزشکان در ابتدا پوکی استخوان را به صورت زیر درمان می کنند:
داروهایی که برای درمان پوکی استخوان مورد استفاده قرار میگیرند از قرار زیر است: برای زنان، داروهای بسیاری برای درمان پوکی استخوان وجود دارد. این داروها شامل موارد زیر می شوند:
در میان مردان، کاهش سطح تستوسترون شایع ترین علت پیری استخوان (به جز افزایش سن) است. با انجام آزمایش، می توان به کاهش سطح تستوسترون پی ببرد. در این مورد، آزمایشات دیگر علت پوکی استخوان را تشخیص می دهند تا فرآیند درمان آغاز شود. مردان همچنین می توانند داروهای آلندرونات و رالوکسیفن را مصرف کنند.
در صورتی که مبتلا به پوکی استخوان هستید، هنوز می توانید با داشتن رژیم غذایی مناسب و استفاده از درمان گیاهی که روزانه ویتامین دی و کلسیم کافی برای شما تامین می کند، باعث استحکام و سلامت استخوان های خود شوید. برای این منظور به توصیه های که در ادامه ذکر شده توجه داشته باشید. علاوه بر لبنیات، می توانید از سبزیجات برگ دار، کلم بروکلی و حبوبات و همچنین مکمل ها و غذاهایی که سرشار از کلسیم هستند، مثل بعضی از غلات و نوشیدنی پرتقال، کلسیم بدن خود را تامین کنید. مصرف ویتامین دی مانند کلسیم برای استحکام استخوان ها اهمیت دارد، بنابراین اگر با رژیم غذایی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین دی کافی را جذب نمی کنید، از مکمل های غذایی استفاده کنید. برای اینکه ویتامین دی خود را از نور خورشید تامین کنید، باید حداقل روزی نیم ساعت در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد، و البته نباید کرم ضد آفتاب بر روی پوست خود بمالید. کمبود ویتامین D یکی از عوامل مهم در ابتلا به بیماری پوکی استخوان می باشد. از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که باعث اختلال در فرآیند جذب کلسیم می شوند، خودداری کنید. این غذاها و نوشیدنی ها شامل نوشیدنی های کافئین دار یا گاز دار، مصرف بیش از حد الکل و پروتئین بسیار زیاد می شود.
تحرک داشتن باعث سالم نگه داشتن استخوان ها و عضلات شما می شود. با یادگیری نحوه تحرک بدون ایجاد خطر برای بدن، می توانید به خود کمک کنید تا در طول زندگی سالم بمانید.در صورتی که مبتلا به بیماری پوکی استخوان هستید، باید حرکات ورزشی جدیدی به ویژه ورزش های استقامتی (هر نوع حرکت ورزشی که به صورت ایستاده انجام می دهید) را یاد بگیرید که به ایجاد و حفظ استخوان های محکم کمک می کند. همچنین باید بدانید کدام حرکات ورزشی یا دستگاه های وزنه را به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی نباید انجام دهید. برای مثال، دستگاه های ورزشی یا حرکات ورزشی که باعث چرخش بالا تنه شما می شود در واقع احتمال شکستگی ستون مهره ها را افزایش می دهند.
علاوه بر خوردن غذاهایی که باعث استحکام استخوان ها می شود، انجام ورزش های مناسب و احتمالا مصرف بعضی از داروها، بهتر است یاد بگیرید که چگونه در زندگی روزمره خود از زمین خوردن و شکستگی اعضای بدن از جمله لگن، مهره ای کمر و ستون فقرات جلوگیری کنید. شکستگی و ترک برداشتن اعضای بدن از عوارض پوکی استخوان است که شما و تیم پزشکی شما می خواهید از آن جلوگیری کنید، زیرا درد، بی تحرکی و بهبود نامناسب را به همراه دارد. به خاطر داشته باشید که حتی داروهایی که احتمال شکستگی را کاهش می دهند به طور کامل این خطر را برطرف نمی کنند. وقتی مبتلا به بیماری پوکی استخوان باشید، با صدمه یا حتی حرکات نه چندان سنگینی که پیش از این مشکلی چندانی برای شما بوجود نمی آورد، ممکن است عضوی از بدن شما دچار شکستگی شود. به طور کلی باید بیشتر مراقب باشید. وقتی برنامه درمانی پوکی استخوان را شروع کردید، چندین مرحله برای جلوگیری از شکستگی وجود دارد که باید آنها را انجام دهید بطور مثال اگر شب ها بیدار می شوید و بیرون می روید مطمئن شوید به جایی بروید که نور کافی وجود داشته باشد.
به منظور جلوگیری از پوکی استخوان عواملی که برای سالم نگه داشتن استخوان ها در طول عمر ضروری هستند را رعایت کنید، این عومال از قرار زیر می باشند:
بیماری کبد چرب را نمیتوان به تنهایی به عنوان یک بیماری تعریف کرد، بلکه عموماً آغازکننده بیماریها قلمداد میشود. اما حتی هنگامی که این بیماری در معاینههای بالینی تشخیص داده میشود، از این عبارت کلی برای تعریف آن استفاده میشود که “بیماری کبد چرب زمانی رخ میدهد که چربی اضافی در سلولهای کبد انباشته شود.” تجمع بیش از حد چربی در سلولهای کبد و پر شدن فضاهای میان بافتی، این اندام را بزرگتر و سنگینتر از حالت طبیعی میسازد.
در پاسخ به این سوال که کبد چگونه چرب می شود؟ باید گفت بروز بیماری کبد چرب را به چند روش میتوان توضیح داد، مقبولترین توضیح این است که عملکرد کبد تا اندازهای دچار نقص میشود که دیگر نمیتواند چربیها را به خوبی بشکند و خارج کند. توضیح دیگر این است که بگوییم استخراج چربی روده، یعنی محل تجزیه و جذب غذای مصرفی، افزایش مییابد.
کبد نیز چربیهای موجود در وعده غذایی را که توسط بدن جذب میشود تجزیه میکند. بنابراین اگر فردی به طور مستمر در مصرف چربی زیادهروی کند، میزان چربی بالایی به کبد میرسد. کبد نمیتواند فرایند متابولیسم را بر روی این مقدار زیاد چربی که در هر وعده رژیم غذایی وارد بدن میشود انجام دهد، و در نهایت چربی مازاد به صورت تریگلیسیریدها انباشته میشود. این تجمع تدریجی چربی به التهاب کبد و آسیب دیدن سلولهای آن میانجامد که در نهایت به آن بیماری کبد چرب گفته می شود.
علایم بیماری کبد چرب بروز نمی کنند و بیماری با هیچ علامتی، به ویژه در ابتدای بیماری، همراه نیست. در صورت پیشرفت بیماری، معمولاً پس از سپری شدن چند سال یا حتی چند دهه، مشکلات مبهمی نظیر موارد زیر تجربه میشوند:
بیمار علاوه بر موارد فوق گاهی با علایم زیر نیز مواجه میشود:
مدرن شدن سریع کشورهای آسیایی افزایش میزان چاقی و مشکلات ناشی از آن را برای مردم این نواحی به ارمغان آورده است. بیماری کبد چرب در دستکم ۲۵% جمعیت کشورهایی تشخیص داده میشود که چاقی در آن رواج گسترده دارد. از دیگر علل و علت کبد چرب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دو نوع کبد چرب عبارتست از الکلی و غیر الکلی. اگر چه فرایند بروز هر دو نوع یکسان است. جهت تعیین شدت یا گرید کبد چرب برای آن یک نظام درجهبندی در نظر گرفته شده است. تشخیص درجه بیماری برای ارائه برنامه درمانی مناسب و بهبود سریع بیمار اهمیت دارد.
بیماری کبد چرب کودکان رایجترین بیماری کبدی در بچه ها است. تقریباً ۱۰% کودکان عمدتاً به دلیل چاقی بیش از حد به بیماری کبد چرب غیرالکلی دچار میشوند. تخمین زده میشود که از هر ده کودک یک نفر اضافه وزن دارد. برآوردی که ظرف یک دهه گذشته حدوداً سه برابر شده است. بیماری کبد چرب در میان تقریباً ۳% از کودکان و ۲۲ تا ۵۳ درصد از کودکان چاق رواج دارد. بروز این عارضه در کودکان از سن چهارسالگی شروع میشود و احتمال ابتلا به آن با بالا رفتن سن فزونی مییابد، بنابراین در میان نوجوانان درصد شیوع بالاتری دارد. به علاوه دختران بیش از پسران به این بیماری دچار میشوند.
چربی به ندرت در کبد مادران طی دوران بارداری انباشته و باعث بروز کبد چرب حاد بارداری می شود و خیلی به ندرت زندگی مادر و جنین را در معرض خطری جدی قرار میدهد و به از کار افتادگی کبد، کلیه، عفونت شدید یا خونریزی میانجامد. دلیل این امر کاملاً مشخص نیست، اما احتمالاً هورمونها بدون تأثیر نیستند.
پس از تأیید تشخیص کبد چرب حاد حاملگی، پزشکان سعی میکنند تا هر چه سریعتر نوزاد را از رحم مادر خارج کنند. پس از آن هر چند مادر به مدت چند روز تحت مراقبتهای ویژه قرار میگیرد، اما عملکرد کبد غالباً ظرف چند هفته به حالت طبیعی برمیگردد.
همانطور که پیشتر اشاره شد، انباشت چربیهای مازاد در سلولهای کبد موجب التهاب درونی و آسیب دیدن سلولها میشود. آنزیمهای کبدی موجود در این اندام عملکردهای معینی را بر عهده دارند و زمان بروز آسیب در جریان خون آزاد میشوند. در آزمایشهای معمول خون افزایش آنزیمهای کبدی مشخص میشود و در نتیجه احتمال داده میشود که فرد به بیماری کبد چرب مبتلا شده است.
سپس با انجام آزمایشهای تصویر برداری عارضه کبد چرب تشخیص داده میشود که در صورت ابتلا به آن، کبد در سونوگرافی روشن دیده میشود یا اکوژنیسیتهاش افزایش مییابد و در سی. تی. اسکن تراکم آن کمتر به نظر میآید. با این حال در این روشهای تشخیصی شدت و نوع بیماری مشخص نمیشود و با ارزیابی نتایج آنها نمیتوان پی برد که آیا عارضه موضعی است یا انتشار آن در تمام این اندام شروع شده است. نمونه برداری از کبد بهترین گزینه برای انجام تشخیص کبد چرب است. نمونهبرداری به صورت یک عمل بسته و با حداقل تهاجم تحت بیحسی موضعی انجام میشود، سوزن ظریفی برای بیرون کشیدن نمونه از محتویات و بافتهای کبد وارد بدن میشود و سپس نمونه به دست آمده به دقت با استفاده از میکروسکوپ برای تعیین وجود چربی داخل آن بررسی میشود.
بیمار و پزشک به کمک یکدیگر برنامهای را برای تغییر سبک زندگی تدوین میکنند. تغذیه و رژیم غذایی مناسب کبد چرب، افزایش فعالیت جسمی و ورزش کردن و مصرف داروی کبد چرب در صورت لزوم برای کنترل میزان کلسترول و قند خون عاملهای خطری را به حداقل میرساند که تصفیه چربی سلولهای کبد را به دنبال دارد.
بااین وجود، بعضی از اختلالهای مرتبط با کبد چرب مانند کلسترول بالا، افزایش قند خون و چاقی را تنها میتوان با مداخلههای دارویی به صورتی کارآمد درمان کرد. اگر این اختلالها تحت کنترل درنیایند، هر گونه تلاش در جهت درمان بیماری کبد چرب تلاشی بیهوده و محکوم به شکست است. بنابراین داروهایی مانند متفورمین برای درمان دیابت مقاوم به انسولین، داروهای استاتین برای مدیریت کلسترول بالا و داروهای رفع معضل چاقی تجویز میشوند.
یکی از عوامل مهم در درمان بیماری کبد چرب پرهیز از غذاهای مضر می باشد. در ادامه بعضی از رژیم های غذایی مؤثر در درمان کبد چرب شرح داده میشوند:
چون غذاهای فراوری شده و آماده حاوی چربیهای مضر بیشتری هستند، باید از مصرفشان اجتناب کرد. برشتوکهای صبحانه نیز فراوری شده و بنابراین ممنوع هستند. همچنین چون محصولات صنعتیای مانند کیک، کلوچه، بیسکویت، پفک و…برای آماده شدن و پخت نیاز به چربی بیشتری دارند، باید از برنامه غذایی بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب حذف شوند.
با در پیش گرفتن سبک زندگی سالم میتوان وزن بدن را در حد مطلوب نگاه داشت و از یکی از عاملهای اصلی بروز بیماری کبد چرب، یعنی چاقی، جلوگیری کرد. از یاد نبرید که ورزش و رژیم غذایی سالم دو مؤلفهی مهم تمام برنامههای کاهش وزن محسوب میشوند. در پایان پیشنهادهایی جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب ارائه میشود:
بیماری کبد چرب در چند دهه اخیر شیوع زیادی پیدا کرده است، یکی از دلایل عمده آن عدم مصرف مواد غذایی مناسب و اضافه وزن می باشد. علایم بیماری کبد چرب جز در موارد شدید بروز نمی یابد، و بیماری در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارد. این بیماری در هر سنی حتی در کودکان نیز ممکن بروز پیدا کند. درمان این بیماری عمدتا با برطرف کردن علت و رژیم غذایی مناسب می باشد.
پارگی زودهنگام کیسه آب (Premature Rupture of Membranes = PROM) مسبب یکی از مهمترین معضلات درمانی در طب زنان است که در ۱۰- ۸ درصد بارداری ها رخ می دهد. پارگی زودهنگام کیسه آب در ۲% بارداری ها قبل از هفته ۳۷ اتفاق می افتد ( Preterm PROM) اما در مجموع علت ۴۰% زایمان های زود هنگام را تشکیل می دهد.
خطرات پارگی زودهنگام کیسه آب عبارتند از: وقوع عفونت داخل رحمی، دیسترس تنفسی جنین، پرولاپس بند ناف، آندومتریت بعد از زایمان، جفت سرراهی و زایمان زود هنگام. لازم به تذکر است که همه این موارد می توانند موجب افزایش امراض (از جمله عفونت، هایپوپلازی ریه و سپسیس) و مرگ و میر جنین شوند.
عدم تشخیص به موقع پارگی زود هنگام کیسه آب می تواند عواقب ناگواری در پی داشته باشد. از طرفی تشخیص کاذب آن نیز می تواند منجر به انجام اقدامات غیر ضروری (مانند بستری کردن یا القاء زایمان) گردد.
ریسک فاکتورها:
ریسک فاکتورهای PROM عبارتند از: سابقه قبلی زایمان پیش از موعد (به ویژه به دلیل PROM)، کوتاهی طول سرویکس در سه ماهه دوم (کمتر از ۲۵ میلی متر)، وجود انقباض های رحمی در بارداری کنونی.
ریسک فاکتورهای Preterm PROM عبارتند از: عفونت اینتراآمنیوتیک، شرایط بد اقتصادی- اجتماعی، پایین بودن شاخص توده بدن (BMI)، خونریزی در سه ماهه دوم و سوم، کمبود غذایی مس و اسید اسکوربیک، اختلالات بافت همبندی (مانند سندرم اهلر- دانلوس)، اعتیاد به سیگار، سرکلاژ و کونیزاسیون دهانه رحم.
تست های رایج تشخیص پارگی کیسه آب عبارتند از: نیترازین، Ferning و Pooling.
نیترازین: در این تست pH ترشحات واژن (که به طور طبیعی ۶-۵/۴ است) اندازه گیری می شود؛ در صورت نشت مایع آمنیوتیک (با pH بین ۳/۷-۱/۷)، pH ترشحات واژن افزایش یافته و از ۶ بیشتر می شود. این تست به طور کاذب در ۴/۱۷-۵% موارد مثبت می شود که ناشی از وجود سرویسیت، واژینیت (ناشی از تریکوموناس و یا واژینوزیز باکتریال)، خون، مایع منی و آلودگی به ادرار قلیایی و یا محلول ضد عفونی است. میزان موارد منفی کاذب آن هم ۹/۱۲% و به علت نشت های طولانی مدت و بسیار کم مایع آمنیوتیک است. حساسیت و ویژگی آن به ترتیب ۷/۹۰% و ۲/۷۷% است.
Pooling: یک تست کلینیکال بوده که با گذاشتن اسپیکولوم و مشاهده تجمع مایع در فورنیکس واژن و یا نشت مایع از دهانه رحم مشخص می شود.
Ferning: در این تست ترشحات واژن بر روی یک لام کشیده شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت نشت مایع آمنیون، وجود پروتئین ها، کلرور سدیم و کریستال های مایع آمنیون، الگوی سرخسی شدن در این ترشحات ظاهر می شود. موارد مثبت کاذب این تست ۳۰-۵ % است که ناشی از آلودگی ترشحات سرویکس و مایع منی است. موارد منفی کاذب این روش هم ۱۳-۵ % است که در صورت استفاده از سوآب های خشک و یا وجود عفونت های شدید دیده می شود.
تست های مزبور بعضاً تهاجمی بوده و برای جمع آوری نمونه به اسپیکولوم نیاز دارند. بعلاوه حساسیت این تست ها با گذشت بیش از یک ساعت از پارگی کیسه آب، به صورت فزاینده ای کاهش یافته، بعد از ۲۴ ساعت کاملاً نامطمئن می شوند و ارزش آنها با ارزیابی ساده بالینی برابر می گردد.
روش های غیرتهاجمی رایج عبارتند از: اندازه گیری آلفا فتو پروتئین، پرولاکتین واژن، فیبرونکتین و IGF-BP1. سونوگرافی نیز کاهش مایع آمنیون (Oligohydramnios) را نشان می دهد.
جدیدترین روش تشخیص پارگی کیسه آب AmniSure است که دارای تأییدیه FDA نیز است.
این تست مقادیر ناچیز PAMG-1 (Placental Alpha-1 Microglobulin) در ترشحات واژن را مشخص می کند. این پروتئین اولین بار در سال ۱۹۷۵ توسط دکتر پترونین (Petrunin) کشف و به عنوان مارکر پروتئینی اختصاصی مایع آمنیوتیک معرفی گردید. این پروتئین با غلظت بسیار بالا (ng/ml 25000-2000) در مایع آمنیوتیک، با غلظت کم در خون و به مقدار بسیار اندک ( ng/ml22/0-05/0) در ترشحات واژن یافت می شود. در عفونت های شدید واژینال و خونریزی های اندک غلظت PAMG-1 به حداکثر ng/ml3 می رسد که از حداقل میزان قابل کشف توسط این روش ( ng/ml5) کمتر است و در نتیجه در تست تداخلی ایجاد نمی کند. حساسیت این تست برای تشخیص PAMG-1 معادل ml 05/0-005/0 است، بنابراین موارد تحت بالینی (Sub clinical) نیز که نشت واضحی از مایع آمنیون دیده نمی شود، توسط این تست قابل تشخیص است. در این روش برای تهیه نمونه نیازی به استفاده از اسپیکولوم نیست.
اساس این تست ایمونوکروماتوگرافی (با استفاده از دو نوع آنتی بادی منوکلونال ضد PAMG-1) است. حساسیت، ویژگی، ارزش پیشگویی کننده مثبت و منفی آن به ترتیب ۹/۹۸ %، ۱۰۰ %، ۱۰۰ % و ۱/۹۹ % است. موارد مثبت کاذب در خونریزی شدید (بطوریکه سوآب قرمز می شود) دیده می شود. در صورت استفاده از دوش واژینال (با مواد ضدعفونی کننده و یا ترکیبات دارویی) تا ۶ ساعت از انجام تست خودداری شود. عفونت واژینال، ادرار و مایع منی هیچگونه تداخلی در تست ندارد.
روش های درمان پارگی کیسه آب عبارتند از: انجام اقدامات پروفیلاکتیک مانند تجویز آنتی بیوتیک (برای پیشگیری از التهاب پرده کوریون، اندومتریت پس از زایمان و عفونت نوزادان)، استفاده از داروهای ضد انقباض (tocolytic) و کورتیکو استروئیدها (برای کاهش سندرم دیسترس تنفسی جنین) و نهایتاً القاء زایمان.
کم کاری و پرکاری تیروئید از شایع ترین مشکلاتی است که افراد زیادی آن را تجربه کرده اند. بین دو حالت، علائم مختلفی دارد که می توان با استناد به آنها متوجه شد که آیا دچار کم کاری تیروئید و یا پرکاری تیرویید هست یا نه. اما بهترین روش برای مطلع شدن از آن، آزمایش دادن است. در این مطلب قصد داریم نحوه ی خواندن آزمایش تیروئید را به شما آموزش دهیم با ما همراه باشید.
غده ی تیروئید یکی از غدد مهم بدن است که میزان سوخت و ساز انرژی بدن را تنظیم می کند. این غده شکلی شبیه پروانه دارد و در جلوی نای قرار گرفته است.
غده ی تیروئید، یُد موجود در غذا را جذب کرده و هورمون های T۳ و T۴ (تری یدوتیرونین و تترایدوتیرونین یا تیروکسین) را می سازد.
این هورمون ها در غده مزبور ذخیره شده و به تدریج در مواقع لزوم به داخل خون رها می شوند.
هورمون های تیروئید برای رشد نرمال مغز و دستگاه عصبی به خصوص در سه سال اول زندگی ضروری هستند و در صورت عملکرد نامناسب آن ها ممکن است عقب ماندگی ذهنی بروز کند. بچه ها در سنین بالاتر برای رشد مناسب و بزرگسالان برای متابولیسم منظم و تنظیم سوخت و ساز بدن به هورمون های تیروئیدی نیازمند هستند. به همین علت در بعضی کشورها در بدو تولد تست تنظیم تیروئید از نوزادان به عمل می آید.
هیپوتالاموس تنظیم کننده ی ساخت هورمون های تیروئیدی است، به طوری که هورمونی به نام TRH آزاد می کند که به هیپوفیز رفته و هیپوفیز نیز هورمون Thyroid Stimulating Hormone یا TSH را به خون آزاد می کند که این هورمون غده تیروئید را تحریک می کند تا هورمون های تیروئیدی را در خون آزاد کند. به همین دلیل در مواقعی که سطح هورمون تیروئید در بدن کاهش می یابد، TSH بیشتری در خون ترشح می شود و سطح آن در خون بالا می رود.
برعکس در پُرکاری تیروئید که میزان زیادی هورمون(T۳ و T۴) در خون وجود دارد، TSH کمتری آزاد می شود و سطح آن در خون کاهش می یابد. البته در مراحل اولیه ی عملکرد نامناسب غده ی تیروئید ممکن است حتی TSH نرمال باشد، ولی معمولاً بعد از چند هفته TSH میزان واقعی هورمون تیروئید را منعکس می کند. معمولاً برای اطمینان، T۳ و T۴ کل پلاسما و T۳ و T۴ آزاد در آزمایشات اندازه گیری می شوند.
غده تیروئید ابتدا T۴ و به مقدار خیلی ناچیزی T۳ تولید می کند. اکثر T۳ موجود در خون به وسیله ی تبدیل T۴ به T۳ در بافت احشایی حاصل می شود. T۳ و T۴ بعد از ساخته شدن در تیروئید به وسیله ی پروتئین هایی نظیر آلبومین و TBG و ترانس تیرتین در خون انتقال می یابند.
تنها مقدار بسیار جزئی یعنی حدود ۱ درصد هورمون های T۳ و T۴ به صورت آزاد در خون هستند و جالب اینجاست که فقط همین مقادیر آزاد بر بافت ها مؤثر هستند. همچنین با وجودی که مقدار T۳ آزاد بسیار کمتر از T۴ آزاد است، ولی تأثیر بیشتری بر نحوه ی مصرف انرژی توسط بدن دارد.
در آزمایش تیروئید چه مواردی اندازه گیری می شوند؟
معمولاً تست TSH اصلی ترین و مهم ترین ارزیابی است، ولی به همراه آن ممکن است کل T۳ و T۴ (مقادیر متصل به پروتئین + مقادیر آزاد) و نیز T۳ و T۴ آزاد (FT۳ و FT۴) مورد بررسی قرار گیرند. مقادیر رفرانس در زیر آورده شده اند:
TSH = ۰/۴ – ۴/۵ mu/L
T۳ = ۸۷- ۱۸۰ ng/dl
T۴ = ۵/۶ – ۱۳/۷ mcg/dl
FT۳= ۲۳۰ – ۴۲۰ Pg /dl
FT۴ = ۰/۸ – ۱/۵ ng/dl
امروزه روش های جدید بررسی غده ی تیروئید شامل اسکن غده ی تیروئید و اسکن یُد برداشتی می باشند. در روش اسکن تیروئید، ایزوتوپ یُد به بیمار تجویز شده و منتظر شروع مراحل هورمون سازی مشابه عملکرد طبیعی تیروئید می شوند و از این طریق تفاوت از میزان نرمال تعیین می شود.
در روش اسکن یُد برداشتی، یُد نشاندار برداشته شده توسط غده ی تیروئید بررسی می شود. افراد هیپوتیروئید کمتر برداشت می کنند و برعکس افراد هیپرتیروئید، یُد بیشتری برداشت می کنند.
لازم به ذکر است که اندازه گیری T۳ و T۴ به وسیله روش های RIA انجام می گیرد که جایزه نوبل ۱۹۷۷ را برای مبدعان این روش به ارمغان داشت.
نشانه های معمول هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید):
اِدِم، فراموشی، اضافه وزن، خستگی، حساسیت به سرما، موی خشک و شکننده، یبوست، انقباض عضلانی، افسردگی، گواتر(بزرگی تیروئید)، پریود نامنظم با مقدار زیاد
نشانه های معمول هیپرتیروئیدیسیم (پُرکاری تیروئید):
کاهش وزن سریع، افزایش اشتها، فشار خون بالا، تعریق، ضعف عضلانی، عدم تحمل گرما، انقباضات روده ای مکرر، لرزش، نامنظم بودن پریود، التهاب و ورم بافت اطراف چشم و گواتر (بزرگی تیروئید)
شماتیکی از اختلالات غده تیروئید
تیروئید نرمال
هیپرتیروئیدیسم
هیپوتیروئیدیسم اولیه
هیپوتیروئیدیسم ثانویه
TSH
طبیعی
کاهش
افزایش
T۴
افزایش (یا نرمال)
T۳
کاهش (یا نرمال)
رِژیم غذایی:
به نظر می رسد رژیم غذایی، نقش مؤثری در بهبود عملکرد غده ی تیروئید داشته باشد. تغذیه ی نامناسب و مصرف غذاهای پُرکالری و فاقد مواد مغذی نظیر فست فودها و انواع غذاهای آماده موجب کمبود یُد در بدن می شوند که به تدریج اختلالات تیروئید را به دنبال خواهند داشت. انواع کیک، بیسکویت، شیرینی جات، محصولات قنادی حاوی آرد سفید، چای، قهوه، غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، شکر سفید، کمپوت ها و غذاهای چرب از این دسته هستند که باید برای عملکرد مناسب تیروئید به میزان زیادی محدود شوند.
بعضی غذاها عملکرد هورمون های تیروئیدی را مهار می کنند. این مواد اغلب از خانواده براسیکا هستند و شامل انواع کلم، بروکلی، اسفناج، گل کلم و خردل می باشند. در افراد مستعد ابتلا به کم کاری تیروئید(مثلا افرادی که دارای سابقه خانوادگی آن هستند)، مصرف زیاد سویا، شلغم و یا حتی گردو نیز ممکن است مشکل ایجاد کند. دخانیات(اعم از سیگار، تنباکو و…) و شکر سفید نیز تأثیر منفی در سلامت تیروئید دارند.
غذاهای دریایی نظیر ماهی و جلبک های دریایی غنی از یُد هستند. افراد مبتلا به اختلالات تیروئید باید پروتئین خالص مصرف کنند، زیرا از ریزش مو که اختلال عمومی در ناهنجاری تیروئید است جلوگیری می کند. حبوبات، لوبیا، تخم مرغ، ماکیان و ماهی پروتئین مناسبی به بدن می رسانند. شیر نیز غذای مناسبی برای افراد تیروئیدی است. همچنین باید سعی شود برای نشاسته رژیم، بیشتر از گندم کامل و سیب زمینی استفاده شود.
غذاهای غنی از روی هم مفید هستند، چون روی مانع کاهش سطح هورمون T۳ در بدن می شود. از غذاهای حاوی روی، می توان به غلات کامل، دانه ها، جگر، پنیر، ماهی و تخم مرغ اشاره کرد.
افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی روزانه به ۴۰۰ میکروگرم سلنیوم نیاز دارند که این عنصر به وفور در غلات کامل، امعا و احشا، حبوبات، دانه ها و ماهی یافت می شود.
ورزش:
ورزش و تحرک کافی راه مناسبی برای حفظ عملکرد طبیعی غده ی تیروئید است. پیاده روی، دو و کوهنوردی بهترین و مناسب ترین ورزش ها هستند. ۲۰ دقیقه ورزش هوازی در هر روز کمک زیادی به تنظیم غده ی تیروئید می کند. یوگا نیز یکی از ورزش های مفید است، زیرا حرکات منظم و متوالی باعث تحریک کارکرد این غده می شوند.
استراحت:
استراحت مناسب و متدهای آرام سازی از راه های مهم درمان بیماری به حساب می آیند. در طول دو ماه اول درمان، هر هفته یک روز استراحت کامل به بیماران توصیه می شود. بدن افرادی که اختلالات تیروئید دارند، نباید زیاد خسته شود و باید از تمام موارد استرس زا و ناراحت کننده دوری نمایند.
علایم زایمان زودرس (خانمهای باردار حتما یکبار بخونید لازمه)
آبله مرغان با وجود اینکه بیماری خطرناکی نیست، میتواند در دوره بارداری عوارضی برای مادر و جنین ایجاد کند. اگر خانم بارداری در معرض ابتلا به بیماری آبله مرغان قرار بگیرد، ابتدا از طریق آزمایش خون آنتیبادی او را بررسی میکنیم.
اگر خانم باردار به نوع خفیف آن مبتلا شده و آنتیبادیاش نوع IgG بالا باشد، مشکلی برایش ایجاد نمیشود ولی اگر آنتیبادی IgM بالا باشد باید حتما بررسی شود و اگر در فاز حاد ابتلا بود به او ایمونوگلوبین تزریق میشود.
اگر مادر در ۳ ماهه اول بارداری به آبله مرغان مبتلا شود، بیماری برای جنین بسیار خطرناک است و عوارضی مانند ناهنجاری جنینی میتواند در او ایجاد شود. در ۳ ماهه سوم بیماری آبله مرغان برای مادر خطر بیشتری دارد تا برای جنین.
اگر مادر در ۳ ماهه سوم بارداری به آبله مرغان مبتلا شد حتما باید بستری و تحتنظر متخصص عفونی و زنان، وضعیت جسمیاش مرتب کنترل شود. در خانم باردار بهویژه در ۳ ماهه سوم بارداری بیماری با شدت بیشتری بروز پیدا میکند و تب بالا، عفونت شدید و آنسفالیت از عوارضی است که ممکن است در او ایجاد شود.
آنژیوپلاستی روش مکانیکی پزشکی(طبی) برای بازکردن و گشاد کردن یک رگ خونی باریک یا مسدود با پلاک آترواسکلروز می باشد.در این روش از یک بالون برای باز کردن انسداد …
آنژیوپلاستی چیست؟ آنژیوپلاستی روش مکانیکی پزشکی(طبی) برای بازکردن و گشاد کردن یک رگ خونی باریک یا مسدود با پلاک آترواسکلروز می باشد.در این روش از یک بالون برای باز کردن انسداد شریان های کرونری با پلاک آترواسکلروز استفاده می شود تا خون رسانی به قلب بهبود یابد. آترواسکلروزیس وضعیتی است که در آن ماده ای که پلاک نامیده می شود بر روی دیواره داخلی شریان ها ساخته می شود. این اتفاق در هر شریانی می تواند بیفتد از جمله شریان های کرونر قلبی.شریان های کرونری خون پراکسیژن را به قلب می رسانند.در این روش یک بالون خالی پس از آنژیوگرافی و یافتن محل تنگی در صورت مناسب بودن ضایعه برای آنژیوپلاستی با یک لوله باریک که «کاتتر» نامیده می شود به محل تنگی وارد شده سپس در این محل بالون باز کرده تا انسداد را باز کند.
بالون پلاک چربی را خرد کرده بنابراین رگ خونی برای بهبود جریان خون و خون رسانی باز می شود سپس بالون خالی شده و عقب کشیده می شود.با توجه به برگشت تنگی در این محل در اغلب موارد، در این محل استنت (یک لوله فنر مانند) قرار داده می شود. استنت ها فنرهای کوچکی هستند به شکل لوله که مانند یک ستون در رگ ها کار گذاشته می شوند تا مانع رشد دیواره رگ و به هم چسبیدگی و انسداد آن شود. استنت بر روی بالون در نوک کاتتر قرار می گیرد و به سمت سرخرگ کرونری مسدود هدایت می شود. سپس بالون باز می شود، استنت متصل شده و در محل انسداد قفل می شود و مثل یک داربست رگ را باز نگه می دارد سپس باد بالون خالی شده و کاتتر خارج می شود ولی استنت در محل باقی می ماند.ظرف چند هفته بافت های جدیدی بر روی استنت تشکیل می شود بعد از اتمام آنژیوپلاستی پزشک یا پرستار با اعمال فشار به محل ورود کاتتر به مدت ۲۰ دقیقه یا بیشتر جلوی خون ریزی را می گیرند و سپس باند پیچی می کنند.
در قدیم این تصور وجود داشت که استنت های دارویی حاوی موادی هستند که به تدریج آزاد شده و از تنگی مجدد و رشد مخاطی جلوگیری می کند و به ندرت لخته می شود ولی در تحقیقات اخیر نشان داده شده که میزان عوارض در هر ۲ نوع یکسان است و باید دارو مصرف شود.
پس از استنت گذاری بیمار باید تا آخر عمر از داروهای ضد انعقاد استفاده کند. داروی آسپرین برای این امر کافی نیست و باید از داروهای دیگر مانند وارفارین، پلاویکس و ... استفاده شود.آنژیوپلاستی معمولا در افرادی انجام می شود که یک یا ۲ رگ از رگ های خون رسان قلب به خصوص در قسمت ابتدایی رگ مسدود شده، هنوز جدار رگ کلفت است و آسیب ندیده است.
در افرادی که بیش از ۲ رگ تنگ شده و رگ های شان آسیب دیده و خراب است یا تنگی ها وسیع بوده و بیشتر در قسمت های انتهایی رگ می باشد بهتر است از عمل جراحی قلب باز استفاده شود. (بای پس عروق کرونر)از عوارض آنژیوپلاستی پارگی رگ توسط بالون به دلیل فشار بیش از حد بالون به دیواره رگ می باشد که در این صورت بیمار نیاز فوری به اتاق عمل پیدا می کند. همچنین ممکن است به عروق کرونر در حین استنت گذاری آسیب برسد.
نکته مهم در بیمارانی که مورد آنژیوپلاستی قرار گرفته اند ایجاد تنگی مجدد در محل قبلی می باشد بنابراین در صورت ایجاد علائم آنژینی و درد قفسه سینه با تشخیص متخصص قلب آنژیوگرافی مجدد انجام شده و بالون مجدد در محل تنگی انجام می شود. پس از آنژیوگرافی مشخص می شود که کدام بیمار برای عمل جراحی قلب باز و کدام بیمار برای آنژیوپلاستی مناسب تر است و این بستگی به قسمتی از رگ کرونری که دچار انسداد شده، میزان آسیب دیدگی رگ و تعداد محل تنگی ها دارد.
تحقیقات بر روی آنژیوپلاستی برای بی خطرتر کردن، موثرتر کردن، ایمنی بیشتر آن و جلوگیری از انسداد دوباره عروق ادامه دارد تا روزی این روش به عنوان یک انتخاب برای بیشتر مردم باشد.